VLAARDINGEN - Woensdag 31 januari jl. besliste het gerechtshof in Den Haag dat de gemeente Vlaardingen het tarief voor onroerendezaakbelasting in 2021 voor eigenaren bedrijfsmatig onroerend goed onterecht had verdubbeld. In de jaren 2022 en 2023 hanteerde de gemeente dezelfde OZB-variant. Ook is de nota van dit jaar al verstuurd. Nog niet strafbaar, want voor 31 januari 2024 al op de post gedaan toch weer een bittere pil voor eigenaren. Ambtelijk boefjesgedrag van bedenkelijk allooi?
Dat de gemeente tot deze maatregel besloot kun je ambtelijke luiheid noemen, of een vorm van efficiency. Laten we het op het laatste houden. Het totaal aan te innen OZB voor de gemeente blijft gelijk, maar het aantal facturen is gehalveerd. En dus ook het aantal administratieve handelingen.
Over het hoe en waarom de gemeente Vlaardingen tot deze inmiddels door het gerechtshof verboden maatregel kwam is duidelijk. ‘Maar ondernemers slapen niet. Wie verantwoordelijk is voor zijn eigen inkomen, die is alert en uit op een positief bedrijfsresultaat. Iedere euro is er namelijk één. Dus als de OZB wordt verdubbeld, komen we in actie,’ aldus een ondernemer.
Tot en met 2020 bestonden er (maar) twee tarieven: een voor huurders of gebruikers en een voor eigenaren van bedrijfsmatig onroerend goed. Die tarieven waren ongeveer gelijk. De verordening, waarbij de tarieven zijn aangepast dateert van eind 2020 met als ingangsdatum 1 januari 2021. Per die datum besloot de gemeente het tarief van de OZB voor gebruikers van bedrijfsmatig onroerend goed op nul procent te stellen. Met eenzelfde pennenstreek werd die van de eigenaren vrijwel verdubbeld naar 0,72%. Eigenaren moesten het andere deel maar zelf op de gebruikers zien te verhalen. Maar op basis waarvan? Hiervoor bestaat geen wet.
Een eigenaar van panden spande daarop met succes een procedure aan. De rechter oordeelde dat de verdubbeling in strijd was met ‘het evenredigheidsbeginsel en het verbod van willekeurige en onredelijke belastingheffing’.
Het argument van de gemeente dat verdubbeling leegstand van bedrijfspanden zou tegengaan vond ook geen gehoor bij de rechter. In een soortgelijke procedure had de gemeente dit argument ook aangevoerd, maar kon dat niet bewijzen. De praktijk wijst ook uit dat deze gedachte vermindering van leegstand vanaf 2020 niet meer is dan een idée fixe.
Kunnen de tarieven van 2021 weer uit de kast: verhoogd met het algemene stijgingspercentage? Als het aan de gemeente ligt kennelijk niet. Die gaat, alsof er geen uitspraak van het Gerechtshof Den Haag bestaat op dezelfde ingeslagen foute weg alsof er geen wettelijke TomTom bestaat die vertelt dat je beter om kunt keren.
Vlaardings jurist Ed Goossens maakt zich op om namens Vlaardingse ondernemers een collectieve rechtszaak aan te spannen. Niet alleen om de heffing van 2024 van tafel te krijgen (die juist op 31 januari door de rechter als onterecht is bestempeld) wil hij zich ook hard maken het te veel aan de eigenaren berekende bedrag in de periode 2021-2023 terug te vorderen.
Volgens de jurist is het goed als de gemeente na gaat denken over de heffing van 2024. Trekt ze deze beter in en verdeelt de OZB als door het Gerechtshof bevolen en algemeen te doen gebruikelijk. Zeker overheden moeten rechterlijke uitspraken uitvoeren. Dus: eigenaren en gebruikers hun evenredige deel. Of waagt de gemeente nog eens kansje door beroep in cassatie in te stellen? Dat kan nog. Vandaag over een week, op woensdag 13 maart valt het bestuurlijke Zwaard van Damocles.
‘Ik ben benieuwd of de gemeente zit te wachten op enige honderden verweerschriften van eigenaren van bedrijfsmatig onroerend goed die (terecht) ageren tegen de OZB-aanslag. Zo kort door de bocht zullen ze toch niet gaan. En denk ook eens aan alle extra kosten die op het gemeentelijke bord terechtkomen: enkele tonnen.’
Goossens haalt een vergelijkbaar voorbeeld aan van enige jaren terug toen de regering bakzeil haalde. Dat betrof een vermogensrendementsheffing van 4% in de tijd dat de banken 0% rente gaven. De Hoge Raad besliste toen tevens dat dit onterecht was en dat je bedrijven niet fictief een heffing mag opleggen. Die zaak is door één particulier aangespannen en gewonnen. Daarop oordeelde de Tweede Kamer dat iedereen die onder die regel viel hetzelfde behandeld moest worden.’
Op een vraag van de PvdA of de gemeente Vlaardingen bij de OZB van niet-woningen het gebruikersdeel naar eigenaren wilde overhevelen, antwoordde het college indertijd: ‘Formeel gezien gaan we het gebruikersdeel van de OZB niet overhevelen. We gaan het tarief voor gebruikers naar nul reduceren en het tarief voor eigenaren overeenkomstig verhogen.
Een kromme redenatie, want het komt erop neer dat je tegen de één zegt dat alles gratis is en de ander het dubbele laat betalen. Hierbij wordt geen uitleg gegeven over het hoe en waarom. Dat zou dus gemakzucht/efficiency kunnen zijn. Het leverde de gemeente qua geld niets extra op, enkel de helft aan facturen uitschrijven.
Noot
Inmiddels is bekend geworden dat de gemeente zich niet neerlegt bij de uitspraak van het Gerechtshof en in cassatie gaat. Dat moet dus, we schreven het hierboven al, voor 13 maart plaatsvinden.
Het gehanteerde argument dat vanwege de financiële malheur indertijd (die trouwens rond de verkiezingen altijd als 'prima' en 'excellent' wordt omschreven richting buitenwereld), extra geld binnen zou stromen circa 1.1 miljoen heeft opgeleverd lijkt niet helemaal te kloppen. Immers niet alle panden staan leeg.
Bezwaarmakers zouden over 2021 (en dus ook 2022, 2023 en straks ook 2024) zo'n kleine 400.000 euro (per jaar) terug kunnen vorderen bij verlies. Dat impliceert dat de schatkist van de gemeente na 13 maart weer volop de bodem aan het volk kan tonen.
(*) De gemeenteraad heeft voor de vergadering van donderdag 7 maart in de raadscommissie als agendapunt de uitspraak van het gerechtshof met betrekking tot de onrechtmatige verdubbeling OZB van niet-woningen, waaronder andere bedrijfspanden, opgenomen.
Informatie collectieve rechtszaak tegen gemeente Vlaardingen?
Mr. Ed Goossens (Jurist)
E-mail: e.goossens@juridischsupport.nl
Tekst en fotografie
Peter Joore