Heel De Stad: 'Na de enorme reeks bomaanslagen en het drama van het mishandelde meisje gaat Vlaardingen voor de zoveelste keer op een negatieve manier landelijk viraal. Deze keer omdat burgemeester Wijbenga café Mes opdraagt de naam te veranderen omdat die met name jongeren kan aanzetten tot wapengeweld.'

De fractie van Heel De Stad heeft hierover dusdanig veel schriftelijke vragen gesteld dat beantwoording ervan wellicht het laatste wapenfeit van de burgemeester a.i. wordt.

Geachte heer Wijbenga, 
Er zijn momenten waarop een bestuurder boven de materie moet kunnen staan. Wanneer beleid in de praktijk onredelijk uitpakt, wanneer symboolpolitiek de overhand krijgt boven gezond verstand – dán is bestuurlijke zelfreflectie geen luxe, maar een vereiste.

De brief die café MES van uw hand ontving, met daarin het verzoek om de naam van hun zaak te wijzigen vanwege een vermeende “verwijzing naar geweld”, is in dat opzicht ronduit onthutsend. Een horecazaak die al 100 jaar dezelfde (familie)naam draagt, wordt plots als risicofactor aangemerkt in een campagne tegen wapengeweld. Dat is niet alleen juridisch discutabel, maar ook bestuurlijk ongeloofwaardig – en publicitair desastreus.

Des te wranger is de context: de brief aan café MES werd op 20 maart 2025 verstuurd als onderdeel van “beleid”. Namelijk sinds de start op 5 juni 2023 van uw eigen Vlaardingse campagne “Draag nooit een wapen”. Juist in datzelfde jaar, kort na de start van die campagne, verscheen u op sociale media schietend met een vuurwapen bij een schietvereniging. Niet in het geheim, maar zichtbaar trots gedeeld – terwijl u op dat moment ook via landelijke media het gezicht was van een campagne die onze jongeren moet waarschuwen voor de risico’s van wapenbezit.

Heel De Stad heeft u hier destijds al vragen over gesteld, uw antwoorden vonden wij bedroevend. De maatregel richting café MES toont niet alleen een schrijnend gebrek aan proportionaliteit, maar ook een diep probleem in uw bestuurlijke consistentie. U zegt A tegen de stad, maar doet zelf zichtbaar B. En wanneer raadsleden daar vragen over stellen, krijgen zij ontwijkende, onjuiste of misleidende reacties. U zegt “eerst te moeten uitzoeken” wat er aan de hand is – terwijl u op datzelfde moment de betrokken ambtenaar een spreekverbod oplegt. Een bestuurder die de waarheid opschort in communicatie met zijn eigen raad, tast de fundamenten van ons lokale bestuur aan.

Dat is niet de burgemeester die Vlaardingen nodig heeft. En zeker niet de burgemeester die jongeren moet overtuigen van normen, wanneer hij die zelf niet stevig belichaamt.

Om deze redenen stelt Heel De Stad u de volgende vragen. Wij verwachten volledige, eerlijke en heldere beantwoording, zonder omwegen. Want Vlaardingen verdient bestuurders die hun verantwoordelijkheid nemen – niet afschuiven.

SCHRIFTELIJKE VRAGEN 
Historische continuïteit en proportionaliteit
1. Bent u zich ervan bewust dat café MES al 100 jaar onder deze (familie)naam opereert in Vlaardingen, zonder enig noemenswaardig incident dat direct of indirect gelinkt kan worden 
aan wapenbezit of messengebruik?
2. Hoe verhoudt uw opdracht om de naam te wijzigen zich tot het principe van proportionaliteit? 

Is één enkel woord op een gevel, zonder context, voldoende reden voor gemeentelijke inmenging, zelfs als dat woord al decennialang geaccepteerd is?

Visuele symboliek en invloed op jongeren
U motiveert de maatregel met het argument dat jongeren beïnvloed worden door visuele signalen, zoals het woord “MES” in het straatbeeld.
3. Kunt u onderbouwen waarop u deze aanname baseert? Zijn er concrete studies of signalen uit Vlaardingen die aantonen dat jongeren daadwerkelijk tot wapenbezit worden aangezet door het lezen van de naam van een horecazaak?

Gemeentelijke verantwoordelijkheid bij het normaliseren van geweld
In 2018 heeft de gemeente Vlaardingen uitgebreid stilgestaan bij het jubileum van de Slag bij Vlaardingen (1018), met onder meer het naspelen van de veldslag, middeleeuwse kampementen, tentoonstellingen, historisch stadsspektakel en speciaal ontworpen putdeksels waarop Graaf Dirk III trots met een zwaard is afgebeeld. Deze elementen zijn nadrukkelijk en langdurig gepresenteerd op het stadhuis, in de openbare ruimte, deels nog steeds zichtbaar.
4. Acht u het aannemelijk dat ook deze gemeentelijk georganiseerde herdenkingen en blijvende visuele verwijzingen naar middeleeuws wapengeweld — waaronder zwaarden, bijlen en veldslagen — hebben bijdragen aan het normaliseren van wapens of geweldsromantiek onder jongeren?
5. En zo ja: op basis waarvan is destijds besloten dat deze historische verwijzingen wél acceptabel zijn, maar het woord “MES” op een cafégevel níet?
6. Bent u bereid met dezelfde inzet waarmee u ondernemers aanspreekt, ook de gemeentelijke symboliek te heroverwegen en daar consequenties aan te verbinden, bijvoorbeeld door het aanpassen of verwijderen van deze putdeksels of het herformuleren van het narratief rondom Graaf Dirk III.
7. Als visuele signalen jongeren dermate beïnvloeden, dan is een beeldbepalend gebouw als een stadhuis uiteraard veel belangrijker dan een simpele kroeg. Hoe staat u vanuit dit standpunt tegenover de twee beelden met wapens die op uw stadhuis staan, van vrouwe Justitia en Dirk III. Gaan deze beelden verwijderd worden, en hoe snel gaat u dat regelen?
8. Bent u ook van plan om de naam het “wapen” van Vlaardingen, dat sinds 24 juli 1816 in gebruik is door de gemeente en sindsdien niet meer is veranderd, te gaan veranderen en de naam aan te passen?

Selectieve toepassing van morele standaarden
U stelt dat de naam “MES” jongeren kan beïnvloeden door visuele verwijzingen. Echter, slechts enkele dagen na de lancering van de campagne tegen wapenbezit (waarvoor u met trots landelijke media te woord stond), plaatste u zelf een foto op sociale media waarop u lachend poseert met een vuurwapen bij een schietvereniging.
9. Kunt u uitleggen waarom u deze visuele verwijzing – een vuurwapen, in de handen van een bestuurder – wél als acceptabel beschouwt, en de naam van een café níet?
10. Hoe verklaart u het feit dat u zelf nadrukkelijk gebruikmaakt van uw voorbeeldfunctie voor een preventieve campagne, maar vervolgens diezelfde voorbeeldfunctie ondermijnt met tegenstrijdige beeldvorming?
11. Acht u het gepast om een horecaondernemer publiekelijk aan te spreken op de naam van zijn pand, terwijl u zelf via een kanaal met duizenden volgers het omgekeerde signaal uitzendt?

Inconsistent voorbeeldgedrag
Tijdens de beantwoording van eerdere artikel 34-vragen van Heel de Stad over uw bezoek aan een schietvereniging (kort na het starten van de anti-wapencampagne), stelde u dat dit gedrag “in lijn was met uw voorbeeldfunctie” en dat het ging om een “gereglementeerde en gecontroleerde omgeving”.
12. Waarom past u diezelfde nuance en logica niet toe op café MES, dat een legale horecazaak is in een gereguleerde branche, met vergunningen en toezicht? Waarom wordt daar wél symboliek als bedreiging gezien?

Juridische onderbouwing en toetsing aan jurisprudentie
U baseert uw opdracht op artikelen 227 en 228 van de Gemeentewet over precario- en reclamebelasting.
13. Op grond waarvan beschouwt u het voeren van de naam “MES” als een “reclame-uiting” of een vorm van openbare boodschap die onder artikel 227 of 228 van de Gemeentewet valt?
14. Kunt u toelichten in hoeverre de naam van een horecazaak – zonder expliciete reclame-uiting of aanprijzing van wapengebruik – onder deze bepalingen valt? Gaat het hier werkelijk om een handhavingskwestie of wordt juridische grond gezocht om morele sturing uit te oefenen?
15. Bent u bekend met de jurisprudentie inzake artikel 10 EVRM (vrijheid van meningsuiting) in relatie tot handelsnamen, want ook café MES valt hieronder?
16. Heeft u vooraf juridisch advies ingewonnen over de houdbaarheid van uw verzoek aan café MES en over de proportionaliteit van overheidsingrijpen in een bestaande handelsnaam?

Selectieve verontwaardiging en precedentwerking
17. Waarom wordt specifiek deze zaak aangepakt, terwijl er in de stad andere situaties bestaan met namen, borden of beelden die eveneens ‘visuele prikkels’ zouden kunnen vormen, maar ongemoeid blijven? Denk aan shoarmazaak Isis die zijn naam zou moeten veranderen omdat je anders reclame maakt voor een terroristische organisatie.
18. Welke andere zaken zijn aangeschreven of bent u van plan om aan te schrijven?
19. Welke namen, achternamen, bedrijfsnamen of combinaties van woorden bent u van plan om uit het openbaar domein te weren?
20. Is er sprake van selectieve handhaving of symbolisch optreden op basis van persoonlijke opvattingen?

Recht op informatie en beperking van ambtelijke communicatie
21. U heeft uw teammanager Openbare Orde en Veiligheid een spreekverbod opgelegd. Op welke (juridische) grond is dit gebaseerd?
22. Bent u zich ervan bewust dat dit in strijd kan zijn met artikel 169 lid 2 van de Gemeentewet, dat het college en de burgemeester verplicht volledige en tijdige informatie te verstrekken aan de gemeenteraad?
23. Hoe verhoudt dit spreekverbod zich tot het beginsel van openbaarheid van bestuur (artikel 110 Grondwet) en tot de actieve informatieplicht zoals neergelegd in de Algemene wet bestuursrecht (Awb)?

Misleiding en onjuiste voorstelling van zaken aan raadsleden
Op vrijdag 15 maart ontving u om 20:45 uur een appbericht van raadslid Ron Boers (Heel De Stad) waarin werd gevraagd of de brief aan café MES een grap was. U opende het bericht, maar gaf geen reactie.Dezelfde avond reageerde u wél op een vergelijkbare vraag van een  ander raadslid, Marco van Unen, met de tekst: “Zal eerst e.e.a. uitzoeken.”
24. Waarom stelde u dat u de kwestie moest ‘uitzoeken’, terwijl u op dat moment volledig op de hoogte was van de inhoud van de brief én een communicatieverbod had opgelegd aan uw eigen topambtenaar?
25. Erkent u dat deze gang van zaken de schijn wekt van doelbewuste misleiding van de gemeenteraad?

Schade aan publieke beeldvorming en vertrouwen
26. Bent u zich bewust van de impact van deze kwestie op de landelijke beeldvorming van Vlaardingen, zeker in het licht van de campagne “750 jaar Vlaardingen – Vlaardingen Doen” en gezien het feit dat Vlaardingen al een zeer slecht imago heeft als het gaat om veiligheid en geweld (denk aan de bomaanslagen op Van Uffelen en het mishandelde meisje van 10?
27. Bent u bereid publiekelijk te erkennen dat het versturen van deze brief – of het nu bedoeld was als serieuze actie of als “1-aprilgrap” – een bestuurlijke misser was die ten koste gaat van het vertrouwen in de Vlaardingse overheid en u als bestuurder?

Publiek vertrouwen en geloofwaardigheid van beleid
Uw campagne tegen wapenbezit wordt deels bekostigd uit rijksmiddelen. In eerdere beantwoording verklaarde u dat de doelstelling van de campagne is “bewustwording creëren bij jongeren over de gevaren van wapenbezit” en dat dit o.a. gebeurt via VR-lessen en gesprekken op scholen.
28. Hoe denkt u dat dit doel gediend wordt met een brief aan een café, waarvan de naam op geen enkele wijze in verband is gebracht met het daadwerkelijk bezit of gebruik van wapens?
29. Acht u deze actie geloofwaardig en in lijn met het versterken van het publieke vertrouwen in overheidsbeleid?

Nieuw beleid en voorspelbaarheid van publieke impact
In de media stelt een gemeentewoordvoerder dat het verzoek aan café MES onderdeel is van breder beleid om ‘alle verwijzingen naar wapens’ uit het straatbeeld te weren.
30. Kunt u aangeven wanneer dit beleid precies is vastgesteld, op wiens initiatief, en of dit ooit met de raad is gedeeld?
31. Vindt u het geloofwaardig dat u – na anderhalf jaar beleidsontwikkeling – niet kon voorzien dat een brief als deze, met deze inhoud, richting een café dat al 100 jaar bestaat en dat MES heet, direct ophef en spot zou oproepen?
32. Is overwogen wat de timing (vlak voor 1 april) zou doen met de geloofwaardigheid en de interpretatie van de brief?
33. Kunt u een lijst geven van woorden of termen die volgens dit beleid als 'gewelddadige verwijzing' worden beschouwd, zodat ondernemers weten wat wel of niet meer acceptabel is in hun naamgeving?

Concrete stappen tot herstel
34. Bent u bereid het spreekverbod aan uw ambtenaar per direct op te heffen, zodat de gemeenteraad haar controlerende taak naar behoren kan uitoefenen?
35. Bent u bereid in een openbare raadsvergadering verantwoording af te leggen over de totstandkoming van deze kwestie, inclusief uw eigen rol, uw communicatie en het juridische advies?
36. Bent u voornemens maatregelen te nemen om in de toekomst symboolpolitiek te vermijden en eerst feitenonderzoek en juridisch advies in te winnen vóórdat er overgegaan wordt tot bestuurlijke interventie?

Tekst
Heel De Stad