Harry Mulisch was één van de kernauteurs van De Bezige Bij. Dat blijkt ook uit de groepsportretten, gemaakt ten burele van de uitgever. Daarop staan alle aan De Bezig Bij verbonden auteurs, en zolang Mulisch erbij betrokken was, nam hij steevast een centrale plaats in op de foto. In de laatste periode van Mulisch’ leven was zijn goede vriend Robbert Ammerlaan directeur van De Bij. Tijdens een gesprek over een eventuele biografie en wie die zou moeten schrijven, besloot Mulisch: “Jij, jij moet het doen.” Dat besluit resulteerde uiteindelijk in het boek Zijn eigen land.
Volgens Ammerlaan is het geen echte biografie geworden, maar een portret, geschreven vanuit de nog altijd intact zijnde, beroemde werkkamer van Mulisch aan de Leidsekade, een plek die de auteur mijn eigen land noemde. Ammerlaan beschrijft het boek als: “een reisverhaal – het verslag van een zoektocht door Mulisch’ literaire laboratorium, en daarmee van zijn leven en werk”.
Het boek is, net als de werkkamer van Mulisch zelf, bijzonder strak geordend. Het begint met drie biografische hoofdstukken: de eerste van Harry Mulisch als kind, gevolgd door die van moeder Alice en vader Kurt. Vervolgens worden enkele centrale thema’s uit Mulisch’ leven en werk behandeld, zoals vriendschap, revolutie, De sfinx en natuurlijk Hitler.
Zijn eigen land is een vuistdik boek geworden, met uiterst zorgvuldige en uitgebreide informatie over leven en werk van Harry Mulisch. Hoewel Ammerlaan zegt dat het boek geschreven is voor lezers in het algemeen, en dus niet alleen voor lezers van Mulisch, is het toch vooral die tweede groep voor wie het boek daadwerkelijk interessant is. Er zijn weliswaar fragmenten die gaan over inspiratie, schrijven en meesterschap in het algemeen, maar er staan zo veel details in over het leven van Mulisch, dat werkelijke interesse in de auteur een vereiste is om geboeid te kunnen blijven lezen.
Voor lezers die daadwerkelijk in Mulisch zijn geïnteresseerd, is het boek een fantastische ontdekkingsreis. Briefwisselingen tussen Mulisch en zijn moeder, tussen Mulisch en zijn vriendinnen en tussen Mulisch en zijn vrienden geven een persoonlijke inkijk. De weinige uitingen van onzekerheid waarbij de mythische ‘de grote 1’ heel even zijn schild van speelse arrogantie laat zakken, maar ook de diepe inzichten en achtergronden van het oeuvre: voor de liefhebber is iedere pagina een traktatie. Die wordt nog aangevuld met pagina’s vol prachtige afbeeldingen van objecten in de werkkamer van de auteur, maar ook van persoonlijke momenten uit het leven van de mens Harry Mulisch.
Robbert Ammerlaan (Pijnacker, 1944) is schrijver en directeur van uitgeverij Hollands Diep. Daarvoor was hij journalist, en directeur van De Bezige Bij.
Zijn boek Het Verschijnsel Schmelzer was een van de best verkochte politieke boeken. Zijn Eigen Land telt 432 pagina’s en is verschenen bij De Bezige Bij en kost €41,99.
illustraties:
1. omslag van het boek
Alle boekrecensies zijn ook terug te vinden op: www.vlaardingenleest.nl
waardering:
4 haringen
boekbespreking door:
Robin Bongers