In de zomer van 1961 liepen de spanningen tussen Nederlandse jonge mannen en Italiaanse arbeidsimmigranten in het Twentse Oldenzaal zo hoog op dat ze met elkaar op de vuist gingen. Aanleiding was een bordje op de deur van de Dansclub De Bond: Proibito l’ingresso a Italiano, oftewel Verboden voor Italianen. 

Verborgen geschiedenis
Eind jaren vijftig haalt de Nederlandse regering Italiaanse, jonge,  vrijgezelle mannen naar Nederland om als gastarbeider te werken in de fabrieken. In hun vrije tijd willen de Italianen ook iets te doen hebben: in discotheken, snackbars en op de kermis raken ze in contact met de jeugd. Deze ontmoetingen leiden in de jaren zestig tot spanningen en op steeds meer deuren van snackbars, dansclubs en cafés komen bordjes met daarop Verboden voor Italianen te hangen.

In het Twentse Oldenzaal leidde dit in 1961 tot heftige rellen tussen Nederlandse jonge  mannen en de Italiaanse gastarbeiders. Deze confrontatie, die destijds veel media-aandacht kreeg en waarbij zelfs versterking van de marechaussee werd opgeroepen, is de  geschiedenis ingegaan als de spaghettirellen.

Nederlands/Italiaanse cast
Spaghettirellen wordt geregisseerd door Jolmer Versteeg, het script wordt geschreven door Wessel de Vries. De cast bestaat onder andere uit de jonge acteurs Miracle van de Ruit (Flikken Rotterdam, Theater  Oostpool), Christopher van Duijn en Billy de Walle (Het Nationale Theater). De Italiaans-Nederlandse acteur Joshua Albano, zelf zoon van een Italiaanse gastarbeider, speelt één van de hoofdrollen. De  voorstelling, een mix van Romeo & Julia en West Side Story, wordt gemaakt in de stijl van een spaghettiwestern, vol brommers, muziek en verliefde, jonge mensen met dromen.

Regisseur Versteeg over Spaghettirellen: “Voor een gloedvol liefdesdrama is dit natuurlijk een mooi klassiek conflict over uitsluiting en jaloezie tussen Nederlandse jongemannen, meisjes en Italianen, maar het gaat mij ook om de achtergrond van die spanningen, hoe xenofobie werd gevoed door ondoordacht handelen van een overheid.

Ambtenaren hadden namelijk zelf in het arme zuiden van Italië gezonde mannen van midden twintig geworven om het arbeidstekort in de textiel-, mijn- en staalindustrie op te vangen. Die moesten vrijgezel zijn, zodat niet hele families moesten worden gehuisvest. De charmes van deze vrijgezelle mannen bleek voor veel Nederlandse meisjes onweerstaanbaar, tot ongenoegen van de Nederlandse jongens.

Er zijn veel gelijkenissen te treffen met de manier waarop we ook nu nog met immigranten omgaan. Spaghettirellen vertelt daarom voor mij een nog steeds actueel verhaal over de  omgang met en het accepteren van een ander.”

Spaghettirellen van Theatergroep De Jonge Honden is donderdag 16 mei 2024 om 20.15 uur te zien in Theater aan de Schie. Toegang is € 22,50 per persoon.

Kaarten zijn tereserveren via www.theateraandeschie.nl.

Fotografie
Bart Grietens