De Geuzenpenning 2023 wordt op maandag 13 maart uitgereikt in de Grote Kerk van Vlaardingen aan de Myanmarese mensenrechtenorganisatie Assistance Association for Political Prisoners (AAPP). Dat gebeurt door journalist Step Vaessen. Step Vaessen heeft jarenlang het nieuws over Azië verslagen voor de NOS en vanaf 2006 voor Al Jazeera. Momenteel werkt Vaessen vanuit Europa voor Al Jazeera.
,,Met de oorlog in Europa is de afschuwelijke mensenrechtensituatie in Myanmar ver naar de achtergrond verdrongen,’’ zegt Step Vaessen. ,,Daarom heb ik het eervolle verzoek om de
Geuzenpenning uit te reiken aan de AAPP met beide handen aangenomen. Ik heb Myanmar op veel pijnlijke en soms ook hoopvolle momenten bezocht en werd elke keer geraakt door de moed en het eindeloze optimisme van de mensen die ik ontmoette. Een van hen was steevast collega journalist Han Thar Nyein wiens geschiedenis voor mij symbool staat voor de dramatische terugval van zijn land.
Van een goedlachse en gedreven journalist waarmee ik ettelijke reportages heb gemaakt en die me in de jaren van prille openheid vol trots zijn eigen mediabedrijf Kamayut liet zien, is Han Thar nu al twee jaar een van de meer dan tienduizend politieke gevangenen en naar verluidt ernstig gemarteld. Hoewel iedereen die hem kent zich enorm hulpeloos voelt, wordt dankzij AAPP zijn afschuwelijke lot en dat van meer dan zestig andere opgesloten journalisten hopelijk niet vergeten.’’
AAPP zet zich sinds 2000 in om het lot van de duizenden politieke gevangenen in Myanmar te verbeteren. Al decennia voeren de militairen een niets ontziend bewind, maar sinds de coup van 1 februari 2021 zijn de omstandigheden nog verder verslechterd. De militaire junta trekt zich niets aan van de meest elementaire mensenrechten: mannen, vrouwen en zelfs kinderen worden willekeurig opgepakt en in de gevangenis gegooid. Daar moeten ze zien te overleven zonder goede voeding, hygiëne en medische verzorging. Er wordt stelselmatig gemarteld, sommigen worden vermoord.
,,De omstandigheden in Myanmar zijn nu zeer slecht,’’ zegt Min Min van AAPP die de onderscheiding namens deze organisatie op 13 maart in Vlaardingen in ontvangst zal nemen. ,,Het was heel erg tijdens de Japanse invasie in de Tweede Wereldoorlog, maar deze periode zie ik als de slechtste situatie van onze hele geschiedenis.
Uitreiking gestreamd via YouTube
De uitreiking wordt live gestreamd via het YouTube-kanaal van de stichting Geuzenpenning:
(https://www.youtube.com/channel/UCkTzPiTv1QyqFU1Iqra_auQ).
***
OVERZICHT ALLE ACTIVITEITEN
Vrijdag 10 maart
Op vrijdag 10 maart om 10.00 uur is er in het stadhuis van Vlaardingen een persconferentie met Min Min van Assistance Association for Political Prisoners en Lilian Gonçalves-Ho Kang You (voorzitter stichting Geuzenpenning).
Om 14.30 uur is er in het stadhuis een symposium van de Erasmus Universiteit Rotterdam. Studenten krijgen de gelegenheid om vragen te stellen aan Min Min. Verder zijn er bijdragen van dr. Marco Longobardo (Westminster University), dr. Federica Violi (Erasmus Universiteit Rotterdam), dr. Paul Rabé (Urban Knowledge Network Asia) en prof. dr. Martin de Jong (Erasmus Universiteit Rotterdam).
Zaterdag 11 maart
Geuzenmars vanaf het Oranjehotel naar Vlaardingen
Op zaterdag 11 maart vertrekt om 7.45 uur een bus vanaf de Vulcaan Bierbrouwerij (Oosthavenkade 90, Vlaardingen) met deelnemers van de Geuzen Wandelmars. Met deze wandeling van 35 kilometer, onderdeel van de Geuzenmaand, wordt het Geuzenverzet en wandelvereniging Flardinga herdacht. Veel Geuzen waren lid van deze wandelvereniging. De wandelaars komen langs locaties die met de Geuzen te maken hebben, zoals de Waalsdorpervlakte, het Oranjehotel en de Geuzengraven in Vlaardingen.
Maandag 13 maart
Herdenken en uitreiken
De meeste leden van het Geuzenverzet uit de Tweede Wereldoorlog waren afkomstig uit Maassluis, Vlaardingen, Schiedam en Rotterdam. Op maandag 13 maart wordt in Vlaardingen zowel het Geuzenverzet herdacht als de Geuzenpenning uitgereikt. De herdenking begint om 13.00 uur op de Vlaardingse begraafplaats Emaus bij de Geuzengraven, met om 13.10 uur een toespraak van de Vlaardingse burgemeester Bert Wijbenga-van Nieuwenhuizen, het leggen van kransen en bloemen en een minuut stilte bij het Geuzengraf.
Hierna volgt via de Hoogstraat de Wandeling van Vrede en Vrijheid, een tocht van het Geuzengraf naar de Markt. Daar start om 14.00 uur de herdenking bij het Geuzenmonument, waarna om 15.00 uur Step Vaessen in de Grote Kerk de Geuzenpenning uitreikt aan Min Min namens AAPP.
Geuzenmaand
Maart staat in Vlaardingen in het teken van de Geuzen. Via kunst en cultuur willen de initiatiefnemers van de Geuzenmaand het publiek meer bekendmaken met de Geuzen en hen inspireren en motiveren in hun dagelijks denken en handelen. Zie voor een overzicht van activiteiten, deelnemende partijen en achtergrondinformatie www.geuzenmaand.nl.
Sponsoren
De uitreiking van de Geuzenpenning wordt mede mogelijk gemaakt door het Fonds Schiedam Vlaardingen eo, de gemeenten Maassluis, Vlaardingen, Schiedam en Rotterdam, en vele donateurs.
***
Achtergrondinformatie Assistance Association for Political Prisoners (AAPP)
De situatie in Myanmar (Burma) was al zeer zorgelijk, maar na de coup van 1 februari 2021
zijn de omstandigheden nog verder verslechterd. De militaire junta trekt zich niets aan van
de meest elementaire mensenrechten: mannen, vrouwen en zelfs kinderen worden
willekeurig opgepakt en in de gevangenis gegooid. Daar moeten ze onder vreselijke
omstandigheden zien te overleven. Sommigen worden gemarteld en vermoord.
De Myanmarese mensenrechtenorganisatie Assistance Association for Political Prisoners
(AAPP) probeert uit alle macht het lot van deze gevangenen te verbeteren. Dat doet zij
vanuit Thailand, vóór de coup opereerde ze vanuit Rangoon (Myanmar, gesloten na de coup). AAPP geeft elke dag een update van de situatie.
Sinds de coup zijn er volgens AAPP meer dan 2750 mensen door de junta gedood, van wie
867 in gevangenschap (per 19 januari 2023). Meer dan 13.000 mannen en vrouwen zitten op dit moment in de gevangenis: bijna vierhonderd van hen zijn kinderen. Via de website van AAPP zijn de namen te vinden van alle slachtoffers en de omstandigheden waaronder ze zijn vermoord: https://airtable.com/shrYUbzQe1hKXQ68x/tblswChRJGSzJWr7k.
Zo is Khin Mar La Win, moeder van drie kinderen, op 19 maart 2021 op straat door militairen
neergeschoten, nadat ze op haar knieën had gesmeekt om haar niet te arresteren. De
volgende dag kreeg haar man het bericht dat hij haar lijk kon ophalen. Volgens een getuige
vertoonde haar lichaam sporen van marteling.
Op 10 december 2021 is Soe Naing opgepakt, een freelance fotograaf die foto’s maakte van
een staking in Latha. Drie dagen later, op 13 december 2021, is hij tijdens een verhoor
vermoord. Zo zijn er nog vele andere voorbeelden van Myanmarezen die hun arrestatie niet
hebben overleefd.
Slechte omstandigheden in de gevangenissen
AAPP roept het regime op om alle politieke gevangenen direct en zonder voorwaarden vrij te laten. Daarnaast wil zij dat de leefomstandigheden in de cellen worden verbeterd. Want de
situatie in de gevangenissen is mensonterend: door gebrek aan goede gezondheidszorg gaan gevangenen dood, terwijl ze met goede zorg makkelijk gered hadden kunnen worden.
Ook worden er te veel mensen vastgehouden in één cel. Zo zitten er in de Hkamti gevangenis bijna 700 gevangenen opgesloten, waar maar ruimte is voor 300 personen.
Het eten en drinkwater zijn bovendien slecht. De gevangenen lijden verder aan ziektes als
malaria, hoge bloeddruk, tbc, dysenterie, cholera, schurft, lepra, suikerziekte en astma.
Bovendien hebben veel gevangenen hiv of aids, veroorzaakt door seksueel misbruik en het
gebruik van vuile naalden. De riolering werkt niet, wat leidt tot overstromingen in de cellen.
Stilstaande plassen water vormen ideale broedplekken voor malariamuggen.
Martelingen
Zeer ernstig zijn de martelingen. Volgens AAPP is martelen de norm geworden onder de
politie en het leger als straf en het verkrijgen van valse bekentenissen. Het gaat onder meer
om het slaan met stokken en kettingen, het toedienen van elektrische schokken, het
onthouden van slaap en water, verkrachting en het opsluiten in isoleercellen. Ook worden er
schijnexecuties en schijnverdrinkingen toegepast (water-boarding).
Studentenleider
AAPP is opgericht op 23 maart 2000, precies elf jaar na de arrestatie van studentenleider
Min Ko Naing, die een prominente rol heeft gespeeld in de opstand van 1988. Hij heeft
negentien jaar in de gevangenis gezeten. Een van de oprichters is Ko Bo Kyi.
AAPP wordt wereldwijd beschouwd als een betrouwbare en geloofwaardige bron van
informatie over de situatie van Myanmarese politieke gevangenen door onder meer de
Verenigde Naties, Amnesty International en Human Rights Watch.
In de missie van AAPP zijn de volgende punten verankerd:
• de onvoorwaardelijke vrijlating van alle politieke gevangenen, hen helpen weer terug
te keren in de maatschappij en ervoor te zorgen dat ze veilig mee kunnen doen in het
democratiseringsproces in Myanmar;
• het voorkomen van de schending van mensenrechten en het beschermen van
politieke activisten en het volk van Myanmar tegen schendingen;
• doorgaan met het vastleggen van de situatie rondom politieke gevangenen om zo
een betrouwbare en geloofwaardige bron te blijven;
• het publiek nationaal en internationaal bewust maken van
mensenrechtenschendingen;
• het promoten van burgerrechten en de rechtsorde in Myanmar;
• samenwerken met lokale, regionale en internationale belanghebbenden in het
ontwikkelen van justitiële programma’s om zo nationale verzoening te bevorderen.
AAPP staat verder (voormalige) politieke gevangenen bij met raad en daad. Ze krijgen
geestelijke bijstand, evenals hun familieleden of andere inwoners van Myanmar die te lijden
hebben onder het bewind van de junta. Samen met de Johns Hopkins University heeft AAPP
daarom een Mental Health Assistance Program (MHAP) opgezet. Dankzij verschillende
therapieën leren slachtoffers sinds 2011 hoe ze kunnen omgaan met depressie, angsten en
trauma’s die ze in gevangenis hebben opgelopen. Meer en meer professionele hulpverleners worden opgeleid om de voormalige politieke gevangenen en hun familie te kunnen ondersteunen.
Daarnaast probeert AAPP het bewind in Myanmar te bewegen mensenrechtenverdragen te
ondertekenen. Verder zet AAPP zich in om onderdrukkende wetten aan te passen of te
herroepen.
Zo lang er politieke gevangenen in Myanmar bestaan, is Myanmar geen vrij land. Of, zoals
AAPP zegt over deze gevangenen:
‘They represent the struggle for democracy, human rights, equality and freedom for the
people of Burma. This makes the immediate and unconditional release of all political
prisoners an integral part of Burma’s drive for national reconciliation’