Het boek ‘Rotterdam 40-45’ belicht met meer dan honderd oorlogsfoto’s – de meeste in zwart/wit, maar er zijn ook enkele kleurenfoto’s – veelzijdige gebeurtenissen van de Maasstad in de Tweede Wereldoorlog. Deze foto’s geven een zeer indringend beeld van Rotterdam en veel aandacht aan de betekenis van deze oorlog voor gewone Rotterdammers.
Rotterdam had het gedurende de oorlogsjaren bijzonder zwaar te verduren. Het rampzalige begin van de oorlog heeft vijf dagen in mei van 1940 geduurd. Vijf bezettingsjaren volgden.
Het boek bevat negen hoofdstukken, vanaf de laatste maanden in vredestijd tot en met de bevrijding. Elk hoofdstuk begint met een korte inleiding, waarin een algemeen historisch kader van gebeurtenissen in de oorlog wordt geschetst.
Het eerste hoofdstuk gaat over de laatste maanden in vredestijd. Daarna komen de vijf begindagen met bombardementen op 10 mei van 1940. Op 14 mei 1940 worden de bombardementen op het centrum van de stad voortgezet. Daarop volgen vijf bezettingsjaren, geleidelijk groeit de repressie van de Duitsers. Daarin worden Joden via razzia’s opgepakt en vervoerd naar concentratiekampen. Ook worden verzetsmensen vervolgd. Daarnaast worden ongeveer 52.000 Rotterdamse mannen opgepakt en weggevoerd, zij zijn verplicht om in Duitsland te werken. Vrouwen en kinderen blijven alleen achter. Het gaat ook over de in de oorlog geplande wederopbouw en de zware laatste jaren, waaronder het tragische Amerikaanse bombardement op Rotterdam West van 1943. Tevens komt het verzet in beeld en de hongerwinter die haar tol eist door de schaarste aan eten. Alles speelt zich af in een compleet ontwrichte stad.
De meeste foto’s zijn voorzien van teksten die de situatie concreet uitleggen. Enkele voorbeelden zijn foto’s van de verwoeste binnenstad, een omgekomen vrouw op straat, mensen die proberen de straten tussen de verwoeste gebouwen te ruimen, tien gefusilleerde gevangenen, een foto van een uitgeteerde man die op straat in elkaar is gezakt.
‘Rotterdam 40-45’ is gebaseerd op uitgebreid bronnen- en foto-onderzoek in binnen- en buitenland. Een deel van de foto’s is niet eerder in boeken afgedrukt. Ook onbekend bronnenmateriaal kwam tijdens het onderzoek naar voren.
Dit indringende fotoboek is zeer geschikt en beeldend voor iedereen die in de Tweede Wereldoorlog in Rotterdam is geïnteresseerd. Vooral door de foto’s zullen ook jongere generaties er heel dichtbij komen.
J.L. van der Pauw (Rotterdam, 1955) is historicus. Hij was onder andere onderzoeker aan de Erasmus Universiteit, het NIOD en de gemeente Rotterdam. Hij publiceerde eerder het grote standaardwerk ‘Rotterdam in de Tweede Wereldoorlog’ (2006), waarvoor hij in 2008 de Mr. J. Dutilhprijs voor de beste historische publicatie over Rotterdam ontving. Het fotoboek ‘Rotterdam 40-45’ verscheen voor het eerst in 2014. Dit is de derde herziene en uitgebreide druk die in april 2024 is uitgekomen.
‘Rotterdam 40-45’ is als derde druk in april 2024 verschenen bij Uitgeverij WBOOKS. Het kloeke gebonden boek heeft 144 pagina’s en is voorzien van ongeveer 100 foto’s, zwart-wit en enkelen in kleur. Het boek kost € 29,95. ISBN: 9789462586291. Het is niet als e-book te koop.
Illustratie
Omslag van het boek
Alle boekrecensies zijn ook terug te vinden op: www.vlaardingenleest.nl.
Recensie
Wies Groeneveld
Dit is een bijdrage van het recensiecollectief. Lijkt het je leuk om ook een boek te bespreken voor De Vlaardinger (en straks ook voor De Schiedammer Online)? Elk genre is welkom. Mail je recensie dan naar Hans Vrugt, eindredacteur van het collectief: hansvrugt@planet.nl.