Waar komt het idee voor het boek Folkpioniers vandaan?
‘Voor het Platenblad heb ik in 2022 tien maanden lang een aflevering geschreven over artiesten die hun sporen hebben verdiend in de folkmuziek. Soms zijn dat bekende namen, maar ook bijna vergeten artiesten zijn door mij in het zonnetje gezet. Toen deze klus erop zat heb ik alle materiaal nog eens doorgenomen, hier en daar verbeterd en aangevuld met een paar extra hoofdstukken. In april is dit in zijn huidige boekvorm bij Van Gorcum verschenen.’

Folkpioniers is het vierde boek dat verschijnt van de hand van Tom Steenbergen. Begin jaren zeventig programmeerde hij in Maassluis in jongerencentrum De Toverbal een groot aantal folkartiesten, die als het zo uitkwam, ook bij hem thuis konden blijven slapen. Het is de start van een jarenlange organisatie van optredens in Nederland van vaak Britse folkartiesten. Neemt niet weg dat bij de stijgende belangstelling in Nederland toen ook folkgroepen uit ons land een podium kregen aangeboden. Zijn persoonlijke ervaringen vormen de basis van dit boek vol interessante verhalen.

Zelfs je eigen kinderen kenden het begrip ‘folk’ niet, schrijf je in het boek. In heel Nederland is folkmuziek niet echt een bekende muziekstroming. In het Verenigd Koninkrijk ligt dat anders?
‘De traditie van de Britten op gebied van folkmuziek is rijk en gaat eeuwen terug. Zo’n traditie hebben wij hier niet. Wellicht dat het daardoor ook bijna volledig in Nederland is weggezakt voor zover het er al was. In Engeland daarentegen verschijnen er in muziekbladen als Mojo en Uncut nog regelmatig verhalen over folkartiesten, ook die er niet meer zijn. Joni Mitchell bijvoorbeeld krijgt weer aandacht omdat ze heel onverwacht optrad op het Newport Folk Festival, vorig jaar. En de veel te vroeg overleden Nick Drake staat in Engeland weer in de belangstelling omdat er onlangs een nieuwe biografie is verschenen.’

Hoe ben je zelf met folkmuziek in aanraking gekomen?
‘In augustus 1969 ben ik naar het Isle of Wight Festival geweest; naast de rockoptredens was er een tweede dag met optredens van folkartiesten. Daar leerde ik onder anderen Pentangle kennen. Deze muziek sprak me meteen aan en kan ik nog steeds met veel genoegen beluisteren. Het jaar erop het Holland Pop Festival bezocht, ook bekend als Kralingen Popfestival. Bijzonder onder de indruk was ik van het optreden van Fairport Convention.’

In Folkpioniers beschrijf je een keur aan artiesten die jouw voorkeur hebben?
‘De hoogtijdagen van de folkrevival waren in de jaren zestig en zeventig, met name in de VS en Engeland. Dan schrijf je uiteraard over artiesten, zoals Bob Dylan, Joan Baez en Joni Mitchell die grote populariteit verwierven en invloed hadden op andere muzikanten. Zo was dat in Engeland met groepen als Fairport Convention en Steeleye Span, die experimenteerden met folkrock. De Nederlandse folkrevival kreeg vorm met muziek van o.a. Fungus, Wargaren, Irolt en Flairck. De keuze van de besproken artiesten is zeker ook persoonlijk. De huidige generatie Nederlandse singer-songwriters is veelal geïnspireerd geraakt door buitenlandse muzikanten, maar de Nederfolk heeft ook een mooie plaats in dit boek gekregen.’

Je bent manager geweest van Fungus?
‘Vanaf 1 januari 1971 programmeerde ik in het Maassluise jongerencentrum De Toverbal muziekoptredens. Fred Piek, de latere zanger van Fungus, trad als eerste solo op. Later dat jaar vormde hij een duo met Bob Dekenga. Begin 1972 voegde Kees Maat zich bij hen. Fungus was geboren en bijna vanzelfsprekend werd ik hun manager; dat was ik in 1971 in feite al van het duo. Vijf jaar lang was ik hun manager en geruime tijd vormde de groep zelfs mijn belangrijkste broodwinning.’

Het eerste hoofdstuk is gewijd aan gitaarvirtuoos John Martyn. ‘Hij is veel meer dan alleen een folkartiest. Hij ontwikkelde zich razendsnel van een folksinger-songwriter die, met behulp van zijn virtuoze gitaarspel en geluidseffecten, met zijn werk een nieuwe generatie artiesten zou aanspreken. Gitaristen als The Edge (U2), Eric Clapton, Joe Bonamassa en Paul Weller (The Jam, Style Council) bijvoorbeeld zijn schatplichtig aan John. Hij was een van de weinige artiesten die kans zag om tijdens liveoptredens het werk van zijn studioalbums te overtreffen. Er zijn meer bijna of geheel vergeten muzikanten die een schijnwerper verdienen. Zo heb ik een hoofdstuk gewijd aan Nick Drake en Anne Briggs, die beiden helaas in de geschiedenis te weinig aandacht hebben gekregen.’

Het boek is rijk geïllustreerd.
‘Dat klopt. Ruim 370 foto’s, documenten, affiches en platenhoezen ondersteunen het verhaal. In het verleden heb ik vaak gefotografeerd en van mijn activiteiten veel documenten bewaard. Die kwamen voor dit boek goed van pas. Op het terrein van de folkmuziek is er in de Nederlandse taal geen vergelijkbaar boek voorhanden. Dan is het fijn om de geschiedenis van de zestiger en zeventiger jaren te ondersteunen met authentiek beeldmateriaal.’

Toch even aandacht voor de mooie foto op de voorkant van het boek.
‘Het heeft even geduurd voordat de keuze was gemaakt. Bob Dylan kwam voorbij, aan Joan Baez is gedacht, het werd uiteindelijk een foto van Richard en Linda Thompson. Deze is gemaakt door Henk Westerik in 1975 tijdens het Folkgala in de Rotterdamse Doelen. De foto past goed in de sfeer van de jaren zeventig, je ziet duidelijk dat folkies op een bepaalde manier gekleed gingen. En belangrijk: hun bijdrage aan de folkmuziek is niet te onderschatten.’

Na Poppioniers (2017), Popparadijs Nederland (2020) en 50 jaar Toppop (2020) is dit het vierde boek dat je hebt geschreven. Het je al plannen voor een volgend boek?
‘Volgend jaar is het vijftig jaar geleden dat een deel van de oude Maassluise binnenstad werd gesloopt. Daar was ook jongerencentrum De Toverbal gevestigd. Wellicht dat het interessant is daar over te gaan schrijven.’

Het boek Folkpioniers van Tom Steenbergen is in april verschenen bij uitgeverij Van Gorcum. Binnenkort op vrijdag in de rubriek ‘Een uitgelezen kans’ een recensie van deze uitgave.

illustraties:
1. afbeelding boek
2. portret auteur (foto Remmelt Staal)
3. illustratie uit het boek: portret John Martyn
4. illustratie uit het boek: concert Fungus samen met Richard en Linda Thompson (Folkgala Rotterdam, De Doelen, mei 1975 - foto Henk Westerik)

Interview
Gerard van Os