Tot voor kort was erg weinig tot niets bekend over het verzet van de Vlissingers tijdens de Tweede Wereldoorlog. Met het boek Partizanen aan de Schelde is daar nu een einde aan gekomen. Van de Stichting Oorlogsverleden Vlissingen kreeg John Brosens het verzoek om de ware gang van zaken te ontrafelen. Aan de hand van interviews en met behulp van historisch materiaal van de stichting deed de auteur veel research. Zo ontdekte hij de verborgen geschiedenis van veel verzetsleden en prikte en passant een aantal mythes door.
Kaashandelaar Willem Poppe en koster Frans van Sabben, spinnen in twee verzetswebben in Vlissingen, zwegen ook na de bevrijding van Walcheren over hun belevenissen. Uit de mond van een van de nazaten tekende John Brosens op: ‘Zij zochten ernstige mannen en meden avonturiers’. Dat hield trouwens niet in dat er geen vrouwelijke verzetsstrijders zijn geweest. Iedereen had uit voorzorg een schuilnaam en er zijn ook helemaal geen foto’s van hun verrichtingen gemaakt.
Op de foto’s die wel werden gemaakt in Vlissingen medio 1944 en die in het boek zijn opgenomen, tref je een zwaargehavende stad aan. De geallieerden hebben meermaals gepoogd de werf De Schelde te bombarderen om zodoende varend materieel van de Kriegsmarine uit te schakelen. Ook tijdens de bevrijding van Walcheren, dat door de Duitsers voor een groot deel onder water was gezet, is er veel in Vlissingen verwoest, mede door gevechtshandelingen.
De gevechten tussen geallieerden en de bezetter zelf omvatte niet zo gek veel tijd, omdat het gewapend verzet veel (radio-)contact had met de bevrijders. Daardoor beleefden de binnenvallende troepen een relatief snelle doortocht door het voormalige Zeeuwse eiland.
In een regelmatig spannend relaas lees je dat er twee grote verzetsgroepen actief waren in en rond Vlissingen. Die van koster Frans van Sabben was alleen gericht op onderduikers, terwijl de groep onder leiding van Willem Poppe overvallen pleegde op distributiekantoren en daadwerkelijk in het geheim oefende met militaire wapens.
In zijn nawoord geeft de auteur duidelijk aan dat de feiten en data zijn geverifieerd en dat alle dialogen in het boek fictief zijn. Toch heeft John Brosens kans gezien een uitstekend leesbaar verhaal te schrijven over de gebeurtenissen binnen het Vlissings verzet. Het relaas boeit van het eerste tot het laatste hoofdstuk. En dat het verzet ook de door de bezetter geplaatste springlandingen op de werf de Schelde onschadelijk zou hebben gemaakt, is een van de vele verhalen die nu naar het rijk der fabelen is verwezen.
John Brosens (Vlissingen, 1946) schrijft jeugdboeken, thrillers en romans. Veel lof oogstte hij met zijn waargebeurde oorlogsverhaal Sprong naar het duister. Dit boek was aanleiding voor de Stichting Oorlogsverleden Vlissingen om de auteur te vragen een boek over het Vlissings verzet te schrijven.
Op dit moment doet John Brosens research voor een boek over het geuzenverzet in Maassluis, Vlaardingen en Schiedam. Ook hier moeten de feiten het volgens hem winnen van de aannames en ongefundeerde theorieën.
Partizanen aan de Schelde is maart 2021 verschenen bij uitgeverij Omniboek en kost € 22,00. Ook verkrijgbaar als e-book.
Recensie
Gerard van Os
illustraties:
1. omslag van het boek
2. portret van de auteur
Alle boekrecensies zijn ook terug te vinden op: www.vlaardingenleest.nl