In het boek ‘Op weg naar later’ beschrijft Wim Willems hoe hij professor is geworden. Hij kijkt terug op zijn jeugdjaren, die van de generatie die naar school ging in tijden van schaarste. Dat speelt zich af in de jaren van de wederopbouw. Dit is het tijdsbeeld van een generatie die kort na de Tweede Wereldoorlog werd geboren en allerlei maatschappelijke veranderingen heeft meegemaakt. Door de sociaaldemocratie was het voor Wim mogelijk om uit het arbeidersmilieu waarin hij opgroeide, op te klimmen.
In deze autobiografie vertelt Wim Willems over de lange weg die hij aflegt. Hij groeit in een arbeidersmilieu op van kleine jongen naar werkende jongere. Zijn ouders hebben een mentaliteit van hard werken.
De 12-jarige Wim is intelligent en leest heel graag, maar het hoofd van zijn lagere school vindt hbs of gymnasium voor een metselaarszoon niet wenselijk. Volgens hem ontbreekt het Wim aan de woorden en de beschaving om de maatschappelijke ladder te kunnen beklimmen. Hij vindt de mulo het hoogst haalbare voor Wim. Op de mulo, in een betere buurt, is Wim een buitenbeentje met zijn platte accent en niet-modieuze kleren. Er zitten vooral kinderen uit welgestelde gezinnen op, die de hbs niet aankunnen. Wim schaamt zich. Na de mulo wil hij niet verder leren; hij vindt school een gevangenis. Hij probeert bij de landmacht te komen, maar wordt daarvoor niet geschikt gevonden. Hij gaat op kamers wonen en komt via uitzendwerk in tijdelijke baantjes terecht.
De hospita van Wim komt uit een hoger milieu. Via haar gezin komt Wim in aanraking met cultuur, bijvoorbeeld Italiaanse films en Chopin. Hij ontmoet kunstenaars en ontdekt de muziek van David Bowie. Met de zoon van de hospita en zijn bandje reist hij naar Bretagne. Haar dochter moedigt hem aan om avond-atheneum te doen. Dat doet hij dan ook. Van hippie op de avondschool tot jongvolwassene raakt hij in de ban van de kunsten: de eigentijdse popcultuur, literatuur, films en toneel. Een meisje op de avondschool wijst hem op bepaalde literatuur. Zij wordt later zijn vrouw en collega aan de universiteit. Hoe het verder is gegaan is jammer genoeg niet te lezen, want hier eindigt zijn verhaal.
Het boek is zeer onderhoudend geschreven en de moeite waard om te lezen. Voor de ‘boomers’ is dit boek een herkenning, maar voor jongere generaties is het ook interessant om te lezen. In de huidige maatschappelijke situatie lijkt het voor jongeren steeds moeilijker te worden om vanuit de situatie van armoede en de kloof in het onderwijs op te klimmen in de maatschappij. Een aanrader.
 Arash Nikkhah RV rondom Wereldwandelaars.jpg)
Wim Willems (1951), is schrijver en emeritus hoogleraar sociale geschiedenis bij het Instituut voor Geschiedenis in Leiden. Hij publiceerde onder meer de bestsellers Stadskind en Stadsblues Zijn veelgeprezen biografie van Tjalie Robinson werd genomineerd voor de Libris Geschiedenis Prijs en bekroond met de Littéraire Witte Prijs. Ook De wereldwandelaars, over drie idealistische twintigers die in 1911 aan een jarenlange voetreis door Europa en het Midden-Oosten begonnen, werd met veel lof onthaald.
Het boek Op weg naar later. De geschiedenis van een naoorlogse jeugd’ is op 16 mei 2023 verschenen bij Uitgeverij Querido Facto. Het heeft 320 pagina’s en kost € 24,50. ISBN: 9789021436616. Het is als e-book te koop voor € 12,99, ISBN: 9789021436623.
Recensie
Wies Groeneveld
Illustratie
Omslag van het boek
Auteursfoto (© foto: Arash Nikkhah)
Alle boekrecensies zijn ook terug te vinden op: www.vlaardingenleest.nl.
Dit is een bijdrage van het recensiecollectief. Lijkt het je leuk om ook een boek te bespreken voor De Vlaardinger? Mail je recensie dan naar Hans Vrugt, eindredacteur van het collectief: hansvrugt@planet.nl.