Buitenlandse opdrachtgevers zijn altijd van groot belang geweest voor Nederlandse werven. Voor de sleepvaart was en is dat nog steeds het geval. Al in 1884 werd in Nederland een sleepboot voor Engelse rekening gebouwd, die pas in 1963 werd gesloopt. Verder weg, tot in Zuid-Amerika en Azië, werd de faam van in Nederland gebouwde sleepboten verspreid doordat voor buitenlandse havenwerken de baggermolens en bakken door Nederlandse sleepboten werden aangevoerd. Onder de indruk bestelden de buitenlandse opdrachtgevers voor zichzelf sleepboten. Een goed voorbeeld daarvan zijn de hier gebouwde slepers voor de Argentijnse regering.
We nemen een flinke stap in de tijd en komen in de jaren vijftig van de vorige eeuw terecht. De opdracht in 1953 voor de bouw van de fraai gelijnde Edgar Bonnet, korte tijd de sterkste sleepboot ter wereld, kwam van de Suezkanaal Maatschappij. Gedurende de vijandelijkheden rond dit kanaal in 1956 werd het schip, nog bijna nieuw, tot zinken gebracht, vervolgens door Nederlanders gelicht en later onder de minder politiek gevoelige naam Antar weer in de vaart gebracht.
In de jaren 70 was er sprake van de enorme groei in de offshore-industrie. Nederlandse werven leverden een aantal stevige bevoorradingsschepen af, want op de Noordzee zijn de weersomstandigheden vaak heftig. Daarnaast werd standaardisering dé succesformule in de tweede helft van de vorige eeuw. Kommer Damen vond het uit en het betekende seriematige bouw van slepers zowel op zijn werven hier als in het buitenland.
Dichterbij huis, voor Belgische, Duitse, Franse en zelfs Zwitserse opdrachtgevers liepen vooral binnenvaartsleep- en later veel duwboten van stapel. De Bern (1923) is een voorbeeld van een indrukwekkend sterke Zwitserse radersleepboot met een vermogen waar menig zeesleepboot niet aan kon tippen en die in staat was de Rijn tot aan Bazel met een aantal geladen sleepschepen te bereiken.
Mede dankzij innovatieve concepten, zoals van Voith-Schneider, ASD (Damen), Rotor (Kotug), Carrousel (Multraship) en EDDY zijn Nederlandse sleepboten zeer gewild in het buitenland.
Met fraaie foto’s, modellen laat de wisseltentoonstelling “Bouwen voor het Buitenland” zien hoe vanaf het prille begin met stoomslepers tot de hightech slepers van nu die volledig elektrisch kunnen varen en slepen is het duidelijk dat de Nederlandse werven een prominente rol in deze tak van industrie spelen.
Een bijzonderheid die vermeld moet worden is dat dit de laatste wisseltentoonstelling is die door Nico Ouwehand is samengesteld. Gezien zijn gevorderde leeftijd vindt hij het tijd om te stoppen.
De tentoonstelling “Bouwen voor het Buitenland” is te zien in het Nationaal Sleepvaart Museum te Maassluis van 25 februari tot en met 27 augustus 2023.
Voor actuele openingstijden ga naar www.nationaalsleepvaartmuseum.nl
Fotografie
NSM
Foto's (van boven naar beneden)
1. Antar, ex Edgar Bonnet 1990 te Port Saïd
2. Bis Viridis 2018 Damen RSD Tug-2513
3. Cornelis 1930 gebouwd te Kinderdijk
4. Signal Russ sleepboot 1939 gebouwd te Kinderdijk
