De moeder van Vera Politkovskaja werd in oktober 2006 doodgeschoten in de lift van haar huis in Moskou. De moord op de Russische journaliste kwam niet onverwacht, maar schokte toch de hele wereld. Over haar leven met moeder Anna heeft dochter Vera het indrukwekkende boek ‘Mijn moeder zou het oorlog noemen’ geschreven.
Anna Politkovskaja schreef kritische artikelen over de twee Tsjetsjeense oorlogen en over de Russische inval in Georgië. Ook toen die waren afgelopen probeerde ze de wandaden van het Russische leger aan de kaak te stellen. Tevens vroeg Anna aandacht voor de nietsontziende maffiapraktijken en de omkoping en corruptie bij de overheid en de rechterlijke macht. Vóór haar overlijden, ze werd vermoord op de verjaardag van Poetin, had ze al diverse bedreigingen ontvangen en een paar moordpogingen overleefd. Ondanks dat alles bleef haar onverzettelijke instelling: ‘Wees moedig en noem de dingen altijd bij hun naam, dictators inbegrepen.’
Toen haar moeder werd vermoord was Vera zesentwintig jaar oud. Ze zou haar dochter vernoemen naar haar moeder, die haar kleinkind nooit heeft gezien. Moeder Anna was geen makkelijke vrouw. Niet voor haar man Aleksandr, niet voor haar dochter en zoon en ook niet voor de collega’s en chefs bij de onafhankelijke Russische krant Novaja Gazeta. Als Anna werd gevraagd waarom ze wandaden van overheid en leger uitzocht en beschreef, kwam steevast het antwoord: ‘Iemand moet het doen!’
In haar boek beschrijft Vera het leven in Moskou, haar opleiding (ook zij werd journalist) en de uitstapjes naar de datsja, zo’n negentig kilometer oostelijk van Moskou. Verschillende hoofdstukken bevatten foto’s van het gezin. Ze geven een extra dimensie aan het persoonlijke verhaal. Veel bijzondere momenten uit het leven van haar moeder worden in het boek benoemd. Zo werd Anna door de Russische overheid omschreven als ‘de malle van Moskou’ nadat ze gedetailleerd had bericht over misdaden van soldaten onder leiding van luitenant Sergej Lapin. Zij hadden burgers mishandeld en Anna berichtte er uitgebreid over. De reacties vanuit het Kremlin waren zo bedreigend dat Anna door de hoofdredactie van haar krant tijdelijk als correspondent in Wenen werd gestationeerd.
Bij de gijzeling van vijftienhonderd schoolkinderen, ouders, familieleden en leerkrachten in Beslan (Noord-Ossetië) in 2004 ging Anna op eigen initiatief er naar toe om te bemiddelen. In het vliegtuig richting Beslan werd ze na het drinken van een kop thee onwel en verloor het bewustzijn. Ze was naar verluid vergiftigd, maar het werd haar niet fataal. Wel hield ze er een zwakke gezondheid aan over. Behalve dat het boek een indrukwekkend eerbetoon is aan een toegewijd journalist zorgt de auteur ook voor een uiterst kritische blik op het regime en de onderdrukking in haar vaderland. Voor haar een reden om met dochter in 2022 te emigreren naar Italië.
Vera Politkovskaja (Moskou, 1980) is journaliste. Ze werkte jarenlang voor een televisiezender die de uitzendingen moest staken op last van de regering. Toen de oorlog met Oekraïne begon vluchtte ze met haar dochter naar Italië waar ze nu woont en werkt.
Recensie
Gerard van Os
illustraties
1. omslag van het boek
2. foto uit het boek: moeder en dochter in Moskou, 2005
3. portret van de auteur
Alle boekrecensies zijn terug te vinden op: www.vlaardingenleest.nl