Jan Joanknecht: ‘In eerste instantie gaat het om een goed plan: On n’a pas
de huile mais on a des idées. Als het idee vatbaar is en de kosten zijn
vastgesteld ga je op zoek naar geld. Niet eerder.

De jaarlijkse overstromingen verhinderen dat het historisch erfgoed in de
KW-haven gerestaureerd en her-ontwikkeld kan worden. Overstromingen,
in 25 jaar in aantal verdubbeld, zorgen voor steeds meer schade en
achteruitgang van de pakhuizen en rederijkantoren. Dat kan met een bedrag
van € 3-4 miljoen tot nul worden gereduceerd.

Als gemeente laat je, door dit idee te omarmen en mee te denken, niet
alleen je goede intenties zien aan de ondernemers, het is ook behoud van je
historisch erfgoed rond de haven. Twee vliegen; één klap.

In de afgelopen tien, vijftien jaar zijn verschillende delen van de kade
vernieuwd en opgehoogd. Dat is gebeurd bij de Oosthavenkade vanaf de
sluis tot het hoofd, in de KW-haven van halverwege de Zuidzijde tot aan
de havenmond, en aan de Noordzijde ter hoogte van de Pittstop. Als er
toen een goed plan had gelegen, dan waren grote delen van de kade al
voorzien van een verhoogde rand met amper meerkosten. Het gaat niet om
geld, maar in de eerste plaats om het hebben van een goed plan, een visie.

De blokken die ik in gedachte heb meten maximaal 0,8 x 0,8 x 2 meter
(bxhxl). Daarin en -op geïntegreerd: bankjes, ruimte voor groen en
belichting. Je kunt ze aftimmeren als het oog dat wil. Op dit moment zijn
Houdijk Architecten en Firm Architects aan het kijken naar een fraai
ontwerp. Ook komen zij met architectuurvisie voor het hele KW-haven
gebied.’

Relatieve extra kosten
Jan Joanknecht: ‘Kademuren moeten regelmatig worden onderhouden. Dat
is bij wet geregeld. Als je die reguliere beurt combineert met plaatsing van
de blokken, dan ben je relatief goedkoper uit.

Het plan dat ik ontwikkeld heb is met veel partijen doorgesproken. Met de
hoogwaterbeschermingsspecialist van Rijkswaterstaat. Met Hakkers
Waterbouw, die grote delen van de kade al vernieuwde. Met Struyk
Verwo, producent van betonnen elementen in Vlaardingen. Met
binnenvaartondernemers over de mogelijkheden van laden en lossen bij dit
plan voor aangepaste kades.

Via Ingenieursadviesbureau Sweco (topbedrijf in de weg- en waterbouw)
ben ik via een quick-scan te weten gekomen dat de blokken een goede
oplossing vormen voor het wederkerende natte-voetenprobleem. Er dient
straks dus een gedegen haalbaarheidsstudie te worden gedaan.

Het is immers zo dat de blokken, in welke vorm dan ook,
werkzaamheden als overslag tussen truck en schip niet belemmert. Ook
moeten (zakelijke) bewoners op een normale manier hun pand in- en
uitkunnen.

Oplossing
De blokken van Joanknecht zijn niet de enige optie. Student Bastiaan de
Goede stipt in zijn scriptie drie vormen van waterkering aan:

1. Ad-hoc
Bij iedere vorm van wateroverlast moeten vanuit een depot materialen
worden aan en later afgevoerd: omslachtig en vraagt veel mankracht.
2. Semipermanent
Idem als bij ad-hoc, maar met vaste geleiders. Die kunnen door vracht-
en ander verkeer worden geraakt en waterdoorlaatbaarheid veroorzaken:
omslachtig, want ook materialen (schotten, etc.) in depot en mankracht
en kwetsbaar. Kan ook als bijv. in Spakenburg met vlotters die uit de
straat komen als het waterpeil stijgt.
3. Permanent
Geen opslag en/of mankracht nodig. Als het water stijgt staat de kering
gereed.

Het lijkt erop dat variatie drie de meeste voordelen biedt en de minste
kosten met zich meebrengt.

Jan Joanknecht: ‘Ongeacht de gekozen oplossing lijken de blokken het
meest voordelig in zowel kosten als, regelmatig terugkerende, arbeid ten
gevolge van hoogtij.

Als de oplossing is bepaald moet worden gekeken naar zaken als: is die
esthetisch of architectonisch verantwoord, is het betaalbaar en staat het
praktisch nut hiermee in verhouding, zijn de blokken robuust genoeg, is de
voorgestelde hoogte van 80 centimeter voldoende, kunnen werkzaamheden
tussen schip en vrachtwagen ongehinderd doorgang vinden, is het systeem
onderhoudsarm en worden (zakelijke) bewoners niet gehinderd bij het
betreden of verlaten van hun pand.

Een ander probleem is overdadige regenval. Is er zo’n in omvang
tropische bui, dan moet dit water van de kade wegkunnen richting haven.
Hiervoor heb je riolering nodig met terugslagkleppen. Dat geldt natuurlijk
ook voor de natte groep van ieder pand. Dat water moet ook afgevoerd.’
Er zijn dus best nog wel een aantal zaken die uitgewerkt moeten worden.
Maar het zijn zeker geen onoverkomelijke problemen.

Zoals bekend veronderstelt komen er op Van Speyk Eiland niet de
oorspronkelijke 250 maar zo’n 600 woningen. Volgens Joanknecht wordt
hiermee per woning geld bespaard. Geld dat, wat hem betreft, de complete
uitvoering van het blokkenspel mogelijk maakt. ‘En dan is de pot nog niet
leeg,’ lacht hij. ‘Iedereen kan altijd van en naar huis: bewoners, personeel,
leveranciers en hulpdiensten.’

Structuurvisie en gebiedsvisie
Jan Joanknecht: ‘Op 29 juni heeft stedenbouwkundig adviesbureau Urhahn
haar structuurvisie voor het Rivierzonegebied aan de gemeente en aan
belanghebbenden gepresenteerd. Een belangrijke conclusie die Urhahn
trok, was dat voor dit gebied integrale hoogwaterbescherming
noodzakelijk is. Zij onderschrijven dus ook mijn conclusie.

Begin juli heeft Stipo, een onafhankelijk onderzoeksbureau op het gebied
van stadsontwikkeling, een tweetal sessies georganiseerd over de concept
gebiedsvisie voor de KW-Haven. Een van de uitkomsten is, dat het plan
dat er nu ligt, door een kleine werkgroep nog eens goed tegen het licht
wordt gehouden en met externe deskundigen wordt besproken. Begin
oktober zijn haalbaarheid en uitvoerbaarheid getoetst. De uitkomst hiervan:
gedegen advies aan gemeente, de stichting en Stipo.

In de werkgroep hoogwaterbestrijding zaten Matthijs van ’t Hof van Stipo,
Roël de Leede van de gemeente Vlaardingen, Oscar Hooymeijer van het
overslagbedrijf te Vlaardingen, Henk Bothof, Maarten Kranenburg en
ikzelf, wij zijn alle drie pandeigenaar in het gebied.

Als er een goede haalbaarheidsstudie naar het blokkensysteem is afgerond
gaan we kijken wat het allemaal kost, wat het oplevert en wie er gaan
betalen. Dat kunnen misschien naast de gemeente ook de Provincie en het
Rijk zijn, maar wellicht zijn er ook mogelijkheden voor crowdfunding of
zou het Fonds Schiedam/Vlaardingen e.o. een bijdrage kunnen leveren.
Waarom niet! Er is indertijd ook € 1 miljoen uitgetrokken voor het
Veerplein.’

Tot slot tijdens het maken van enige foto’s zegt Jan Joanknecht nog: ‘Wist
je trouwens dat de KW Haven na Rotterdam de drukste is in Nederland qua
overslag? Het is een van de weinige havens in het Rotterdamse
havengebied waar nog klassiek stukgoed wordt overgeslagen. Noem het
museale commercie.’