De dood is voor de meeste mensen een beladen gespreksonderwerp, dat het liefst uit de weg wordt gegaan. Veel mensen kunnen geen woorden vinden wanneer een gesprek daarover gaat. Overman en Bruntink vinden het belangrijk dat de dood bespreekbaarder wordt en dat er meer aandacht komt voor rouwverwerking. Met hun boek bieden zij hulp bij het vinden van de juiste woorden.

Iets zeggen tegen iemand in rouw valt niet mee. “Je mag over je woorden struikelen, je mag zeggen dat je niet weet wat je zeggen moet. Als iemand rouwt, is er simpelweg niets dat je kunt zeggen dat rouw doet afnemen. Maar je kunt iemand wel onnodig kwetsen door iets vervelends te zeggen, door slecht te luisteren of door over je eigen problemen te beginnen. Of door goedbedoelde opmerkingen die alleen maar zout in de wond strooien (bijvoorbeeld: ‘gelukkig ben je nog jong, je kunt nog meer kinderen krijgen’),” zeggen de auteurs in een interview met de website Bright Elephant.

Het boek is geen theoretische verhandeling. De auteurs hebben bewust gekozen voor een rechtstreekse benadering van de lezer. Dat maakt het boek heel persoonlijk en maakt daardoor inhoudelijk geen zware indruk. Overman en Bruntink laten niet alleen zien hoe je kunt omgaan met ziekte, rouw en verdriet van betrokkenen en hun directe omgeving, maar beschrijven ook situaties die wat verder weg liggen, bijvoorbeeld een collega die ernstig ziek is of die een naaste heeft verloren. Wat zijn passende woorden en welke juist niet? Overman en Bruntink geven handvatten bij het voeren van gesprekken met naasten als iemand ernstig ziek is, over hoe je over dood en verlies praat met kinderen of hoe je eigen uitvaartwensen bespreekbaar maakt als je partner helemaal geen zin heeft in een gesprek. Zij bespreken verschillende vormen van communicatie.

Ik weet niet wat ik zeggen moet is overzichtelijk ingedeeld in hoofdstukken met korte subhoofdstukken, waarin zaken puntsgewijs worden besproken. Het geheel is toegankelijk geschreven voor een breed 

publiek, prettig leesbaar en verhelderend. Het boek nodigt uit om in gesprek te gaan met je naasten en kan van pas komen als je twijfelt om iemand te benaderen die te maken heeft met verlies en rouw. Het is een uniek naslagwerk voor als je iets wilt opzoeken over een specifiek onderwerp. Een boek dat eigenlijk bij iedereen in de boekenkast moet staan, want iedereen krijgt vroeg of laat met dood, rouw en verdriet te maken.

Mariska Overman is van oorsprong docente levensbeschouwing en filosofie. Rob Bruntink is journalist met specialisaties palliatieve zorg en uitvaartzorg. Naast hun banen hebben zij hun eigen Bureau MORBidee, dat als missie heeft de dood bespreekbaar te maken. Daarnaast zijn zij levenspartners.

Ik weet niet wat ik zeggen moet… is in december 2020 verschenen bij Uitgeverij Ten Have. Het boek telt 175 pagina’s en kost € 17,99. ISBN: 9789025908997. Het is als e-book verkrijgbaar voor € 9,99. ISBN: 9789025909000.

Waardering
Oordeel: 5 haringen

Alle boekrecensies zijn ook terug te vinden op: www.vlaardingenleest.nl

Recensie
Wies Groeneveld

Fotografie
Lars Smook