Over de geschiedenis van Holland in de late middeleeuwen zijn maar weinig publieksboeken geschreven. Historicus Henk ’t Jong heeft er daar nu een aan toegevoegd. In zijn eind vorig jaar verschenen boek Hoogtij van Holland beschrijft hij de geschiedenis van het graafschap Holland (en Zeeland) in de 14e eeuw. Hij besteedt veel aandacht aan de graven en hertogen die Holland en Zeeland regeren, aan hun familie, de relaties met andere Europese vorsten en aan de oorlogen.
In de 14e eeuw maakt geheel Europa grote rampen mee, zoals hongersnood, pestperioden en oorlogen. Wat nu tot ons land behoort, maakt in die tijd deel uit van het Duitse Rijk, een lappendeken van vele vorstendommen. Het gebied bestaat uit de graafschappen Holland en Zeeland, het bisdom Sticht (Utrecht), het graafschap – vanaf 1339 hertogdom – Gelre en het hertogdom Brabant.
Na de onverwachte dood van de kinderloze jonge graaf Jan I in 1299 komen de graafschappen Holland en Zeeland in handen van buitenlandse dynastieën. In de 14e eeuw worden deze graafschappen eerst bestuurd door graven die afkomstig zijn uit het Vlaamse huis Henegouwen en later door een hertog uit het Beierse huis Wittelsbach. Deze regenten zorgen voor een stabiele regering, met een belangrijke rol voor de steden. De kennis van de steden op het gebied van internationale handel – onder meer met de Hanzesteden – en nijverheid maakt dat Holland economisch gezien een grote voorsprong op de andere gewesten krijgt.
In zeven hoofdstukken schetst de auteur het leven in de graafschappen Holland en Zeeland. Na een inleiding wijdt hij aan elke regent een hoofdstuk. Hij laat ons, levendig beschreven, kennis maken met de adel, hun herkomst en achtergronden, hun leefgewoonten en legt de politieke betekenis uit van adellijke huwelijken. Maar ook besteedt hij aandacht aan de bevolking en met steeds terugkerende fenomenen, zoals de rol van de steden en de vele oorlogen en conflicten, waaronder de Honderdjarige Oorlog tussen Engeland en Frankrijk en de Hoekse en Kabeljauwse twisten.
De Henegouwse graaf Willem III wordt ‘de schoonvader van Europa’ genoemd vanwege de succesvolle huwelijken die hij voor zijn dochters weet te bewerkstelligen. Eén van hen, keizerin Margaretha van Beieren, bestuurt het graafschap Holland namens haar zoon, graaf Willem V van Beieren. Diverse edelen en steden accepteren dat niet. Er ontstaan regelmatig conflicten, die later de Hoekse en Kabeljauwse twisten worden genoemd en anderhalve eeuw voortduren.
Het boek is op een toegankelijke manier geschreven en rijk geïllustreerd, waardoor je een goed en gedetailleerd beeld krijgt van wat er allemaal in Holland, Zeeland en naastgelegen graafschappen en hertogdommen is gebeurd. En daarmee is de 14e eeuw van het graafschap Holland tot leven gekomen. Een aanrader voor iedereen die geïnteresseerd is in de Nederlandse geschiedenis.
Henk ’t Jong (Sliedrecht, 1948) is historicus en heraldicus, maar tevens grafisch vormgever, illustrator, striptekenaar en heraldisch ontwerper. Hij studeerde in 1968 cum laude af aan de Academie van Beeldende Kunsten te Rotterdam. In 2009 studeerde ’t Jong aan de Universiteit van Leiden af als MA Middeleeuwse Geschiedenis. Hij is gespecialiseerd in middeleeuwse nederzettingsgeschiedenis. Op zijn weblog Apud Thuredrech.nl schrijft hij over de vroege (en latere) geschiedenis van Dordrecht en omstreken.
Hoogtij van Holland is in november 2022 verschenen bij Uitgeverij Omniboek. Het boek heeft 416 pagina’s, inclusief tabellen, woordenlijst, noten, bronnen- en literatuuropgave, personenregister en plaatsnamenregister. Het boek kost € 27,50. ISBN: 9789401918534. Het is ook als e-book te koop voor € 12,99. ISBN: 9789401918541.
Illustraties:
1. omslag van het boek
2. portret van de auteur (© foto: Geertje Kapteijns)
Recensie
Wies Groeneveld
Alle boekrecensies zijn eveneens terug te vinden op: www.vlaardingenleest.nl