Dit jaar is het jaar van kunstschilder Johannes Vermeer. In het Rijksmuseum in Amsterdam was van 10 februari tot en met 4 juni 2023 een tentoonstelling met 28 van de in totaal 37 schilderijen van Vermeer te zien. Alle kaarten waren de dag na de opening al uitverkocht. Er gaat niets boven het zien van de echte schilderijen, maar voor wie achter het net viste had het Vermeer Centrum in Delft een alternatief. Alle schilderijen van de in Delft geboren en getogen Vermeer waren in reproductie te zien en er werd tekst en uitleg gegeven over de door Vermeer gebruikte pigmenten en schildertechnieken. Ook in Museum Prinsenhof in Delft was in dezelfde periode een tentoonstelling over Vermeer te zien, te weten ‘Het Delft van Vermeer’. De inhoud was geheel anders dan van de tentoonstellingen in het Rijksmuseum en het Vermeer Centrum. Deze tentoonstelling bood inzicht in het leven van Vermeer en plaats, tijd en omstandigheden waarin hij leefde. Bij deze expositie was door medewerkers van Museum Prinsenhof een publieksboek gemaakt, eveneens met de titel ‘Het Delft van Vermeer’.
Johannes Vermeer is in 1632 geboren. Aan de Markt in Delft had zijn vader Reynier Jansz een herberg. Hij was tevens kunsthandelaar. Zijn moeder, Digna Baltens, werkte hieraan mee en toen Johannes wat ouder werd, werkte hij ook mee als herbergier en kunsthandelaar. Hij kwam al heel jong in aanraking met schilders en schilderijen en werd waarschijnlijk door enkele schilders opgeleid. Op 21-jarige leeftijd werd hij lid van het Sint Lucasgilde. Tot dit gilde behoorden ook andere kunstenaars.
Vermeer was actief in een spannende en vernieuwende periode. Na 1650 groeide Delft uit tot een van de belangrijkste centra voor schilderkunst in de Noordelijke Nederlanden. Belangrijke meesters uit de periode 1650-1675 waren Pieter de Hooch, Jan Steen, Gerard Houckgeest, Cornelis de Man, Anthonie Palamedesz en Maria van Oosterwijck, schilders die voor Vermeer belangrijk waren.
Hij trouwde in 1653 met Catharina Bolnes. Zij verhuisden naar de Oude Langendijk, daar heeft Vermeer de meeste schilderijen gemaakt. Het paar had vijftien kinderen, van wie er vier kwamen te overlijden. Vermeer maakte niet veel schilderijen, die hij verkocht aan enkele kunstliefhebbers in Delft. Omdat het er zo weinig waren, kreeg hij in zijn eigen tijd vrijwel geen bekendheid en bleef zijn hele leven arm. Hij kon zijn gezin nauwelijks voeden, en dat gaf zoveel stress dat hij daar in 1675 aan overleed, slechts 43 jaar oud. Pas in de negentiende eeuw ontdekte de Franse kunstcriticus Théophile Thoré de schilderijen van Vermeer, die uiteindelijk een schilder van wereldformaat werd.
Het kloeke boek ‘Het Delft van Vermeer’ biedt interessante informatie en is rijk geïllustreerd met meer dan honderd afbeeldingen uit binnen- en buitenland, waaronder topstukken van Delftse schilders bij wie Vermeer werd opgeleid, alsook kunstnijverheid, kaarten, prenten, tekeningen, boeken, egodocumenten en archivalia uit het Stadsarchief Delft, die te maken hadden met familie, collega’s en vrienden van Vermeer. Voor dit boek zijn zowel kunsthistorisch, archief-, archeologisch en bouwkundig-historisch onderzoek verricht. Door deze vier perspectieven is in dit boek een behoorlijk compleet beeld van leven en netwerk van Vermeer en het levendige klimaat in de stad Delft geschetst. Een aanrader voor iedereen die van geschiedenis, kunst en van de stad Delft houdt.
‘Het Delft van Vermeer’ is op 10 februari 2023 verschenen bij Uitgeverij Waanders. Het boek heeft 144 pagina’s, inclusief bibliografie, noten, fotoverantwoording, en een colofon.
Het boek kost € 29,95. ISBN: 9789462624498. Het is niet als e-book te koop.
Illustratie: Omslag van het boek
Recensie
Wies Groeneveld
Alle boekrecensies zijn ook terug te vinden op: www.vlaardingenleest.nl
Dit is een bijdrage van het recensiecollectief. Lijkt het je leuk om ook een boek te bespreken voor De Vlaardinger? Mail je recensie dan naar Hans Vrugt, eindredacteur van het collectief: hansvrugt@planet.nl.