Het boek ‘Handicap: Een bevrijding’ van de Vlaamse schrijver en historicus Anaïs Van Ertvelde gaat over een onderzoek naar handicaps en is een aanzet om er anders over na te denken. Met wetenschappelijke inzichten en persoonlijke ervaringen legt ze uit wat het betekent om met een handicap te leven en waar de maatschappelijke vooroordelen vandaan komen. Zie een handicap niet als een uitzondering op het leven, maar als een onderdeel ervan, is haar pleidooi.
De auteur is geboren met een korte rechteronderarm en kan dus ervaringsdeskundige worden genoemd. Ze betoogt dat met ‘de samenleving’ meestal wordt bedoeld: ‘mensen zonder handicap’, zodat integreren daarin betekent: je zoveel mogelijk aanpassen aan mensen zonder handicap en zo min mogelijk aandacht hebben en vragen voor je beperkingen.
Aan de hand van een aantal voorbeelden schrijft Van Ertvelde dat mensen ‘bang’ zijn voor gehandicapten die alles in het werk stellen om in de maatschappij mee te draaien, in een maatschappij die mensen met een handicap doorgaans niet accepteert. Een handicap wordt vaak uitsluitend benaderd vanuit een medisch model, het wordt beoordeeld als iets wat lichamelijk, verstandelijk of psychisch mis is met iemand. In plaats daarvan zou men een handicap moeten benaderen vanuit een sociaal model, ga daar naar op zoek, handicaps bestaan namelijk overal in je sociale omgeving. Vooral in de maatschappij loopt er iets mis. Met een voorbeeld probeert ze duidelijk te maken hoe iets mis kan lopen. Denk aan iemand met een rolstoel. “Het medisch model zegt: ‘het probleem is dat deze persoon de trap niet op kan omdat die niet kan lopen. We moeten dus wat aan die benen doen.’ Het sociale model zegt: ‘het probleem is dat we onze publieke ruimte inrichten zonder rekening te houden met wat voor diverse lichamen mensen eigenlijk hebben. Waar gaan we ons als maatschappij op richten? Benen veranderen of trappen veranderen?’”
Van Ertvelde heeft dit boek op een levendige en felle manier geschreven, het leest zeer vlot en doet eigenlijk enigszins denken aan een pamflet. Maar hoe dan ook, het laat je nadenken over wat een handicap met iemand doet. Een aanrader voor een ieder die direct of indirect met handicaps te maken heeft.
Anaïs Van Ertvelde (Antwerpen, 1988) is schrijver, historicus en podcastmaker. Ze schrijft columns en opiniestukken in onder meer ‘De Morgen’, ‘Knack’, ‘NRC’ en ‘de Volkskrant’. Ze doet momenteel promotieonderzoek aan de Universiteit Leiden naar de geschiedenis van lichaam, handicap en seksualiteit. Daarnaast geeft ze les aan de Koninklijke Academie voor Schone Kunsten in Gent. In 2017 verscheen haar debuut ‘Vuile lakens. Een hedendaagse visie op seksualiteit’ bij uitgeverij De Bezige Bij, naar de gelijknamige podcastserie die ze met Heleen Debruyne maakte over seksualiteit. Daarnaast heeft ze essays geschreven in de publicatie ‘De dingen die bevrijden’ (Atlas Contact, 2019) en in de publicatie ‘Zorgangst – Zes oefeningen in hulpeloosheid’ (Academia Press, 2022).
Het boek ‘Handicap. Een bevrijding’ is op 18 januari 2024 verschenen bij Uitgeverij De Bezige Bij. Het heeft 256 pagina’s en is voorzien van een uitgebreide bibliografie, een dankwoord en noten waarin ze haar werkwijze en haar woordkeuze heeft verantwoord. Het kost € 22,99. ISBN: 9789403174815. Het is ook als e-book te koop voor € 12,99. ISBN: 9789403130996.
Illustraties
Omslag van het boek
Auteursfoto: (© foto: Sanne van den Elzen)
Alle boekrecensies zijn ook terug te vinden op: www.vlaardingenleest.nl
Recensie
Wies Groeneveld
Dit is een bijdrage van het recensiecollectief. Lijkt het je leuk om ook een boek te bespreken voor De Vlaardinger (en straks ook voor De Schiedammer Online)? Elk genre is welkom. Mail je recensie dan naar Hans Vrugt, eindredacteur van het collectief: hansvrugt@planet.nl.