De halte voor zijn huis aan de West-Kruiskade werd door de trambestuurders Halte Hausdorff genoemd. Zo beroemd was de orthodox-joodse huisarts David Hausdorff (1901-1990), Rotterdammer in hart en nieren. Zijn praktijk was daar sinds 1930 gevestigd. Onder zijn patiënten ook Rigardus (Rijn) Rijnhout, die bekend zou worden als de Reus van Rotterdam. Trix van Bennekom heeft over het leven van Hausdorff een biografie geschreven met de logische titel 'Halte Hausdorff'. In die biografie wordt ook Vlaardingen genoemd, omdat Hausdorff daar de oorlog heeft overleefd door er op 23 augustus 1943 onder te duiken. Zijn vrouw en kinderen waren daar al eerder aangekomen. Hun schuiladres: Holyweg 4.
Aan de West-Kruiskade en in de omliggende straten woonden in de jaren voor de oorlog veel Joden. Dokter Hausdorff kwam er in de meest uiteenlopende gezinnen, leerde zijn patiënten goed kennen, ook omdat hij bij de mensen thuis de bevallingen deed. Zijn bijzondere patiënt Rigardus Rijnhout woonde in de Gouvernestraat. Bij zijn geboorte in 1922 woog hij al acht kilo en door een tumor in zijn hoofd had hij een groeistoornis waardoor hij 2,37 meter lang zou worden.
Uit anekdotes uit de jaren dertig blijkt dat David Hausdorff een kundige, geliefde en toegewijde dokter was. Zijn functioneren was waarschijnlijk sterk beïnvloed door zijn Talmoedische manier van denken en vragen stellen: medische kwesties vanuit alle invalshoeken bekijken, analyseren en openstaan voor andere inzichten en opvattingen. In 1932 trad Hausdorff ook voor één dag in de week in dienst van de Rotterdamsche Vereeniging tot Bescherming van Zuigelingen met consultatiebureaus verspreid over de hele stad.
Vrijdag 10 mei 1940, vroeg in de ochtend, klonk in Rotterdam het angstaanjagende geluid van vliegtuigen en afweergeschut. Vanuit zee naderden dertig Heinkel-bommenwerpers. Een verrassingsaanval van de Duitse troepen met als doel zo snel mogelijk Den Haag te bereiken en koningin, regering en legerstaf gevangen te nemen. Om 07.00 uur hadden de Duitsers Rotterdam-Zuid, het Noordereiland en de Maasbruggen in handen. De daaropvolgende nacht was de eerste nacht dat ons land in duisternis was gehuld en pas na vijf jaar zouden de straatlantaarns weer branden. En het gezin van Hausdorff overleefde de oorlog dus in Vlaardingen.
Hausdorff nam in 1987 afscheid van zijn laatste duizend patiënten. Hij besloot niet in Rotterdam te blijven wonen, omdat hij zijn opvolger niet voor de voeten wilde lopen. Het kostte hem veel moeite zijn geliefde stad te verlaten. Na lang wikken en wegen viel de keuze op Antwerpen, omdat hij daar veel van de joodse sfeer terugvond.
De biografie van Trix van Bennekom gaat niet alleen over de familiegeschiedenis van David Hausdorff. Van Bennekom laat ook zien dat Joods Rotterdam wel degelijk bestond en nog bestaat. Op een indrukwekkende manier vertelt zij erover, evenals over de bewogen geschiedenis van Nederlandse Joden in de twintigste eeuw in het algemeen. En dat maakt het prachtige boek compleet en ook interessant voor niet-Rotterdammers.
Journaliste en schrijfster Trix van Bennekom woont en werkt in Rotterdam. De biografie 'Halte Hausdorff' is haar derde boek. Eerder schreef zij de biografie 'Abraham' en de kroniek 'De tragiek van Bonair'. Zij heeft een voorliefde voor het schrijven van verhalen waarin de persoonlijke geschiedenis van de hoofdpersoon wordt verteld tegen de achtergrond van de geschiedenis.
Op 1 juni 2024 verscheen 'Halte Hausdorff' bij Studio Rashkov. Het boek telt 596 pagina’s en kost als hardcover € 34,95.
illustratie
1. omslag van het boek
Alle boekrecensies zijn ook terug te vinden op: www.vlaardingenleest.nl
Recensie
Margriet Kleijn
Dit is een bijdrage van het recensiecollectief. Lijk het je leuk om ook een boek te bespreken voor De Vlaardinger, mail dan je recensie naar Hans Vrugt, eindredacteur van het collectief: hansvrugt@planet.nl