Na De geschiedenis van de Vlaamse letterkunde (1988) en De geschiedenis van de wereldliteratuur (1989) vond een de zeer belangrijk schrijver, de Vlaamse oppergod van de literatuur en beffer van formaat, Herman Brusselmans, het tijd worden voor een nieuwe lijvige studie met als titel: Geschiedenis van de moderne literatuur.
In dit op Brusselmansiaanse wijze vormgegeven doorwrochte pak gebonden papier, een monumentale studie, behandelt de langharige anti-epigoon de literatuur uit verschillende tijdvakken, met nadruk op dat van na 2008. Biografieën van talloze auteurs, alsmede de aard en de kern van hun oeuvre, gaan meedogenloos op het literaire hakblok, waarbij persoonlijke ontboezemingen niet uit de weg worden gegaan.
Zoals de ware adept weet en hoopt, snelt de hartgrondige motorrijder en berijder van een triumviraat aan Triumphs zijn juist aangeschafte Thruxton van dit merk veelal over meest Vlaamse wegen en paden die zelfs voor GPS en TomTom onvindbaar zijn.
Het is weer oneliners en inzichten smullen met de jongste Brusselmans. Liefst 1.196 pagina’s leerzaam vertier in harde kaft met rechte rug vol feit, fictie en flagrant feestelijke falderaldera uit Gent. ‘Maar, mijn boek telt slechts 603 bladzijden!’ We horen het de groenzoeter op het gebied van de betere literatuur al zeggen. De echte kenner weet inmiddels dat zijn romans en andere schrijfsels veel tussen de regels-door-leeswerk en humorvol zoekwerk onder tapijten en in de Vlaamse grond bevatten. Noem het de dubbele bodem.
Wie Herman Brusselmans een beetje kent en die de neder Belgische kunst van het tussen de regels door lezen verstaat, gaat er weer eens goed voor zitten. Anderen hebben in Geschiedenis van de moderne literatuur een prima startboek om het lijvige oeuvre van de meest eerlijke langharige schrijver die ons taalgebied rijk is, en zeker geen vetklep uit ILPendam, te leren kennen.
Zoals altijd greep HB mij direct bij de strot. Dat leidde ertoe dat ik de monumentale en onverbiddelijke studie in één adem heb uitgelezen, maar dit kwam mij op ongewenst ziekenhuisbezoek te staan vanwege acute ademnood. Met 603 pagina’s, waarvan drie het langverwachte romanoverzicht bevatten, à raison twee minuut en zeventien seconde, ben je ruim twintig uur zoet. Dus in één adem … Dat is pure bluf! Naast alle aandacht voor de voorhoede van de Nederlandstalige literatuur is er ruime aandacht voor het huiselijke middels zijn muze Lena en de hond Aquí.
Geschiedenis van de moderne literatuur is de circa tweeëntachtigste papieren uitgave van Herman Brusselmans. Toch heeft de zowel verguisde als verafgoodde Vlaamse Oppergod der Nederlandstalige literatuur nog een lange weg te gaan, al is het maar om de mondiale top 5 te bestoken of met een ganzenveertje in de reet te kunnen kietelen.
Hem gingen in deze voor: Corrín Tellado (1927-2009): meer dan 4.000 boeken, Ryuki Inoue (1946-heden): circa 1.100 boeken, Kathleen Lindsay (1903-1973): meer dan 900 boektitels, Lauran Bosworth Paine (1916-2001): meer dan 850 boeken en Enid Mary Blyton (1897-1968) met meer dan 700 boeken.
Hierbij vergeleken steekt het oeuvre van Brusselmans denkelijk wat magertjes af. Maar literatuur is iets compleet anders dan romantische fotoromannetjes, voorspelbare detectives, niet verifieerbare SF-verhaaltjes, blafferige westernpulp of ABC-kinderboekjes met lettergrootte 1.957. Niet alle hierboven genoemde boekwerkjes heb ik gelezen, maar qua inhoud, zoveel is duidelijk, steken ze de liefhebbend beffer bij uitstek geen van allen naar de kroon.
Terug nu naar Geschiedenis van de moderne literatuur. Naast veel vierregelige gedichtjes van jan-en-alleman, uit de professionele en amateuristische hoek, spookt het geregeld als metafoor voor de huidige medisch onbegrepen wereld waarin we vandaag-de-dag/week/maand/jaar toeven. Los nog van wie buiten de lijntjes kleurt, doodgaat of zelfs een ongeluk krijgt zijn het spoken en papieren virussen, werkzaam tegen alle slechte boeken, die deze studie mondiaal ontegenzeggelijk vastpinnen in dit tijdsgewricht.
Herman Brusselmans is en blijft een pionier binnen de literatuur. Zachtaardig als hij in wezen is, verzaakt hij niet als het nodig is om schoppen uit te delen. Hij heeft weinig collegiale vrienden. Maar voor zijn vaste schare lezers is hij God op aarde.
Herman Brusselmans (Hamme, 9 oktober 1957) debuteerde in 1982 met Het zinneloze zeilen. Sindsdien is hij niet meer weg te denken van tv, de Vlaamse film en uit menig boekenkast. Mocht zijn complete oeuvre in 1621 in een boekenkist te Slot Loevestein zijn opgeslagen, Hugo de Groot zou zijn levenslange gevangenisstraf niet hebben ontlopen en geheel hebben uitgezeten.
Geschiedenis van de moderne literatuur verscheen op 20 augustus 2021 bij Uitgeverij Prometheus (ISBN 978 90 446 4890 4), kost €27,50 en is er ook als e-book (ISBN 978 90 446 4891 1). In dat geval bedraagt de aanschaf €16,99.
Alle boekrecensies zijn ook terug te vinden op: www.vlaardingenleest.nl
Recensie
Peter Joore
Fotografie
Koen Broos