Stel je het hypothetische geval voor dat muzikant en tekstdichter/schrijver Thé Lau ergens in 1987 en mogelijk in de buurt van Breda Noorvrouw zou hebben bezwangerd. Het resultaat zou Flip Noorman kunnen zijn. Kúnnen, want we leggen zijn moeder geen romances in het bed, die er nooit geweest zijn.
De reden van deze gewaagde bespiegeling is het stemgeluid van Flip Noorman, dat bij vlagen zo raspend klinkt als dat van de voorman van The Scene. Afgewisseld met soms kippenvelopwekkend gezongen zoetgevooisde duetten met muzikale renaissancevrouw, want multi-instrumentaliste, Vera van der Bie; die - toeval of niet - in Zwart Nazareth woont. Het klopt allemaal als een bus en als Tom Waits, wiens teksten hij inlevend mooi heeft vertaald en naar zich toe heeft geschreven, zijn oor te luisteren zou leggen, zou hij glimmen van trots en misschien virtueel proostend een glas whisky ten hemel heffen.
Flip Noorman zingt Tom Waits in het Nederlands. Dat is geen sine cure, want de Engelse syntaxis verschilt nogal van die in ons taaltje aan de Noordzee. ‘Neem alleen al de werkwoorden. In het Engels zing je “work”. Bij ons wordt dat “werken”. Dan heb je al direct een lettergreepje meer.’
Flip, met zijn band de Noormannen, wordt beschouwd als een wat vreemde eend in de theatrale bijt. Dat heet een reputatie, maar is van een ongekende kracht. Hierdoor vliegen de liefst tweemaal vijftig minuten om als Max Verstappen in zijn winnende bolide. Creatieve arrangementen, scherpe en soms vervreemdende teksten (zeker bij: My Piano/Guitar has been drinking) zetten luisterende hersentjes stevig aan het werk. Onheilspellend spokend klinkt het soms in bizar, maar immer passend vervormd geluid dat zeker de kenners van Tom Waits bekend in de oren zal klinken.
Bracht Flip Noorman eerst Leonard Cohen post mortem terug op de Nederlandse podia, nu was de eer aan raspend zanger van het onalledaagse levenslied Tom Waits. Na een aanloop vol zenuwen, immers: toestemming krijgen van Waits is als het openen van een oester en niet van juridisch gevaar ontbloot, maar als het lukt een delicatesse. Toen, midden in de nacht en vlak voor aanvang van de tour, dan ook de telefoon ging en Tom zelf zei en zong met falsetstem dat het goed was, schudde Flip Noorman ongelovig het nog altijd slaperige hoofd. Had hij gedroomd? Een e-mail, waarin De Zegen van de Meesterzanger met de lage, rauwe, bijna grommende stem, die ook hees of falset als een waar fluisterzanger zijn publiek weet te trakteren, bracht hem na maanden van onzekerheid in jubelstemming. Een niet alleen gedroomde droom was uitgekomen.
De Noormannen wisselen onverstaanbaar dronken pianoballades net zo makkelijk af als andersom met wonderschone teksten in prachtige harmonie en hier en daar een vleugje onvervalste Waits-humor. En als je er dan ook nog in slaagt de zaal met de niet altijd even eenvoudige ritmes en tempowendingen mee te laten zingen en klappen … dan ben je een heel eind op de goede weg.
Flip Noorman over Tom Waits
‘Ik vertaal teksten die ik hoog heb zitten. Tom Waits zingt zo rauw en ongepolijst en soms rond de melodie, dat je vaak vergeet hoe mooi en poëtisch zijn teksten zijn. In eerste instantie vertaal ik een-op-een. Dan pak ik de gitaar en begin te zingen. Net zo lang tot de teksten passen en niet geforceerd aandoen. Daarbij haal ik wat punten dichterbij huis zoals een hoer uit Los Angeles. Die plaats ik op Katendrecht. En ook het kwartje van Kok, al is dat voor een hoop jongeren ook haast een stukje vergeten geschiedenis. Dat geldt zowel voor het kwartje als onze ex-premier. Om kort te gaan: Ik wring een tekst als een vaatdoek uit. Net zo lang tot ik hem heb. Als de keel zo droog is van het zingen en de tekst van het wringen dan is het liedje klaar.
Deze overdekte veldtocht met Tom Waits als enige wapen, ons vaandel; het muzikale vod dat wij vijftig keer hijsen, waarbij we twee, elkaar vanwege huiselijke en andere drukte, afwisselende toetsenisten hebben, is nog jong maar mag zich op groot enthousiasme van het publiek verheugen (**).’
Tom Waits en dan?
Flip Noorman: ‘Na Leonard Cohen en Tom Waits komt er uiteraard weer een held mijnerzijds aan het muzikale front. Ik denk aan Animal Farm. Dat wordt allemaal eigen werk, geïnspireerd op de geruchtmakende roman van George Orwell, die (helaas) zo nauw aansluit op de hedendaagse maatschappij. Maar ik denk ook aan Björk. Ook zo’n muzikaal ijskonijn dat je niet makkelijk kan vangen (*) en die spannend is en mysterieus.’
Flip Noorman is niet een zanger van het strakke rijm. Hij is in die zin dan ook geen Drs. P. Hij mag graag zijn creatieve gang gaan binnen een nummer. Dat pakt bij Tom Waits wondermooi uit en ook zijn onversneden humor blijft soepel en kaarsrecht overeind.
‘Ik was als opgroeiende Sturm & Drangjongere een punker met een hanenkam waarmee je bij de meeste deuren bukken moest. Daarom ook dat veel nummers van ‘mijn’ Tom Waits in uptempo zijn. Om zijn soms erg archaïsche geluid, ik ben van de analogie als het om de sound gaat, te evenaren wagen we ons op antiekmarkten en vinden soms belangrijke hulpmiddelen zoals een verroeste Philips-microfoon van €15,00 waaruit historisch geluid klinkt alsof Winston Churchill zegt: You will never reach full theatres if you stop and throw stones at every one that stays home. Zeg maar gerust: oude meuk. Mogelijk nadeel: het werkt niet altijd optimaal en kraakt en piept. Als dat te erg wordt vallen we node terug op digitale hulpmiddelen.’
Flip en de Noormannen is een muzikale must en niet alleen voor Tom Waits-adepten van boven de vijftig jaar. Het is een gevoelige beleving waarbij de humor en zijn verhalen van grote klasse zijn. Ook voor wie de Nederlandse taal minder goed machtig is, een omvliegende twee uren (inclusief pauze). En of Noorvrouw nu eens de sponde heeft gedeeld met wijlen Thé Lau of niet, de kleine Flip is bezig een groot artiest te worden waarvan Nederland jarenlang plezier zal hebben.
Flip en de Noormannen
Zingt Tom Waits in het Nederlands
Datum: vrijdag 17 maart
Aanvang: 20.15 uur
Entree: €21,50
Website: www.flipnoorman.nl
Theater aan de Schie locatie Wennekerpand
Adres: Vijgensteeg 2, 3111 PT Schiedam
Telefoon bespreekbureau: 010-2 467 467
E-mail: kassa@theateraandeschie.nl
Website: www.theateraandeschie.nl
Noot
(*) De Vlaardinger doet een suggestie aan de hand van de gedichten van schrijver/dichter Charles Bukowski. Mocht het er ooit van komen …
(**) Waarvan akte. Het publiek hield minutenlang een ovationeel applaus aan; staande op de banken.
Prijsloze prijsvraag
Maak hierop een pakkende variant: Tom Waits: I'd rather have a bottle in front of me than a frontal lobotomy.
Tekst
Peter Joore
Fotografie
Lenny Oosterwijk | Jaap Reedijk
Applaus is een reactie; zingen een beslissing.
