Ineke Kroon-Niemantsverdriet en haar dochter Fieke Kroon hebben op vrijdag 25 november een bijzonder dagboek aan het Stadsarchief Vlaardingen geschonken. Het gaat om het dagboek dat Sophie Niemantsverdriet (1910-2003) tijdens de Hongerwinter in Vlaardingen heeft bijgehouden. Sophie, de tante van Ineke Kroon-Niemantsverdriet, was in 1944 en 1945 lerares Frans op de HBS aan de Westhavenkade. Daarnaast werden ook diverse familiepapieren van de familie Niemantsverdriet en unieke interieurfoto’s van de Brood- en banketfabriek C. Niemantsverdriet en Zonen aan het Stadsarchief overgedragen.
De mountainbikecleaner is namelijk mede mogelijk gemaakt door financiering vanuit het Vlaardings Sportakkoord. In het Hongerwinterdagboek beschrijft Sophie Niemantsverdriet een van de donkerste periodes uit de geschiedenis van Vlaardingen. Zo hoort ze op dinsdag 30 januari 1945 ’s ochtends vroeg de bel gaan in het huis van haar ouders aan de Schiedamseweg. Ze doet de deur open en ziet een huilend jongetje voor de drempel staan. Hij vraagt of hij even naar binnen mag om zich op te warmen, zo koud heeft hij het. Sophie schrijft:
,,Hij moest met een wagentje lopen naar het Park in Rotterdam om bij zijn Vader, die daar werkte, eten te halen. In de sneeuwstorm waren zijn handen bevroren. Wij konden hem een paar boterhammen geven. Vader en moeder staan altijd vroeg op (om half acht) zodat de kachel al een poosje brandde. Hij heeft zich stilletjes bij de kachel staan warmen en is na een minuut of tien het barre koude weer ingetrokken.’’
Sophie maakt ook angstige momenten mee. In Vlaardingen lopen veel Duitse militairen rond en op een dag hoort ze een soldaat met zijn pistool schieten. Daarna probeert hij de voordeur in te trappen, de bewoners uitscheldend voor ‘Holländische Käsekopf’. De dagboekschrijfster overlegt met haar man, Sophie is bang dat de Duitser door de ramen gaat schieten. Ze besluit de deur open te doen:
,,Een jonge Duitser in een blauw uniform staat voor me en wordt kalmer wanneer hij een vrouw ziet. Hij zegt dat hier warmte is en hij zijn handen wil warmen.’’
Sophie probeert hem ‘te lozen’ en wijst naar het huis ernaast waar Duitsers zijn ingekwartierd. Maar hij wurmt zich toch naar binnen, gaat voor de kachel zitten en legt zijn pistool op de grond. En dan, na een tijdje:
,,Plotseling staat de Duitscher op, grijpt zijn pistool, toont ons zijn vingers die verwarmd zijn, maakt drie diepe buigingen als een troubadour vergezeld van zijn 3x herhaalde bede ‘Entschuldigen Sie’ en verdwijnt door de voordeur. Ik ben toch werkelijk geschrokken en bang geweest.’’
Jarenlang heeft het Vlaardingse dagboek op zolder gelegen, totdat de schrijfster in 2003 overlijdt. Het huis wordt opgeruimd en het dagboek komt uiteindelijk terecht bij Fieke Kroon, de achternicht van Sophie Niemantsverdriet. Zij besloot het dagboek uit te geven onder de titel Het hongerwinterdagboek van Sophie Niemantsverdriet. Het boek is voor 15 euro te koop bij Museum Vlaardingen en Bruna in winkelcentrum De Loper.
,,Het greep me onmiddellijk aan,’’ schrijft Fieke Kroon in haar voorwoord. ,,De tijd tussen nu en toen verschrompelden, de zorgen over ouders en man waren opeens de mijne, de angst voor de Duitsers voelde beklemmend echt, net als de nijpende voedselschaarste.’’
Op 5 mei 1945 krijgt Sophie te horen dat de Duitsers hebben gecapituleerd. Het zal nog enkele dagen duren voordat de eerste geallieerden in Vlaardingen aankomen, maar de blijdschap is er niet minder om:
,,We kijken uit naar de Canadezen en Engelsen. Bij iedere auto die we horen springen we op. De gehele dag door hoor je kinderen ‘Oranje boven’ zingen. (…) Ik ben alleen thuis. Wij zijn vrij, vrij, vrij, vrij, vrij, als het niet gek was, zou ik ook deze hele bladzijde met dit woord kunnen volschrijven. VRIJ.’’