Deze week verscheen (eindelijk) het programma van Nieuw Sociaal Contract, de onlangs opgerichte politieke partij van Pieter Omtzigt. Wie zijn eerder verschenen boek heeft gelezen, zal weinig verrast zijn over de inhoud van dit NSC-programma. In zijn boek beschrijft de voormalige CDA-er al over de mechanismen van de rechtsstaat die niet meer goed functioneren in Nederland. Het meest tragische ongeluk was het toeslagenschandaal waar volgens Omtzigt geen planning was en geen masterplan. In zijn ogen ging het niet alleen daar mis, maar zijn er structurele problemen in de manier waarop onze samenleving is ingericht. Hij pleit vanuit zijn eigen ervaringen voor een nieuw sociaal contract. Dit contract gaat naast burgers en overheid, ook over de grote bedrijven, de inrichting van de politiek, instituties en maatschappelijke instellingen.
Het eerste deel van 'Een nieuw sociaal contract' (de titel van het boek dus) gaat over de levensloop van Pieter Omtzigt. Hierin worden onder meer zijn studietijd van 1992 tot 2002 besproken, de eerste jaren als Kamerlid van 2003 tot 2007, zijn huwelijk met Ayfer Koç en het belang van godsdienstvrijheid. In deel twee vertelt hij over de problemen in Europa die hem hielpen de ogen te openen voor de Nederlandse situatie. In het derde deel gaat Omtzigt in op modellen, hoe deze Nederland en de Nederlandse beleidsvorming bepalen en vaak onvoldoende recht doen aan de werkelijkheid. De kinderopvangtoeslagenaffaire bij de Belastingdienst en de implicaties hiervan voor de rechtsstaat komen aan de orde in het vierde deel. De problemen die aan de oppervlakte kwamen staan niet op zichzelf, maar doen zich ook in andere delen van de samenleving voor. Hierover staat een toelichting in het vijfde deel.
Wat is er nodig om een ´nieuw sociaal contract´ vorm te geven en te bouwen aan een machtsevenwicht in de rechtsstaat en aan slagkrachtige instituties? Hoe kan het vertrouwen tussen overheid en burgers worden hersteld? Hierover schrijft Omtzigt dat instituties moeten worden herbouwd door de checks and balances te hernieuwen, er minder modellen moeten komen en vooral bij bestuursrecht een betere rechtsbescherming. Ook vraagt het om een andere mentaliteit van de overheid en van de burgers. Kortom, de gehele structuur van de rechtsstaat moet onder de loep worden genomen.
In het zesde en laatste deel, nadat er in de voorgaande delen duidelijk is gemaakt dat er in Nederland problemen zijn met macht en tegenmacht, doet Omtzigt tien concrete voorstellen. Die zijn bedoeld om deze problematiek aan te pakken en het nieuwe sociale contract te realiseren. De toekomst zal leren of er gevolg wordt gegeven aan deze aanbevelingen van Pieter Omtzigt.
Pieter Omtzigt (Den Haag, 1974) is sinds 2003 lid van de Tweede Kamer. Sinds 2004 zit hij in de Parlementaire Assemblee van de Raad van Europa. In 2023 richtte hij de partij Nieuw Sociaal Contract (NSC) op. Het boek ´Een nieuw sociaal contract´ is tot stand gekomen met medewerking van Welmoed Vlieger (1976), filosoof en columnist.
Een nieuw sociaal contract is in februari 2021 verschenen bij Uitgeverij Prometheus, Amsterdam. Het boek telt 224 pagina’s en kost als paperback € 20,00. Ook als e-book leverbaar, € 12,00.
Recensie
Margriet Kleijn
Alle boekrecensies zijn ook terug te vinden op: www.vlaardingenleest.nl.
Dit is een bijdrage van het recensiecollectief. Lijk het je leuk om ook een boek te bespreken voor De Vlaardinger, mail dan je recensie naar Hans Vrugt, eindredacteur van het collectief: hansvrugt@planet.nl.