Vorig jaar november was het honderd jaar geleden dat de eerste druk verscheen van De Witte van Ernest Claes. Door de maatregelen in verband met het coronavirus heeft een aantal feestelijke activiteiten rond dit gedenkwaardige gebeuren helaas geen doorgang kunnen vinden. Gelukkig is de speciale editie van De Witte, de inmiddels 128e druk, wel verschenen.
De Witte is de bijnaam van Lewie (eigenlijk Louis) Verheyden, een jongen die samen met twee oudere broers opgroeit in een boerengezin in Zichem, een plaatsje in de Belgische Kempen. In een in deze editie opgenomen voorwoord legt auteur Peter Theunynck uit waarom het boek na honderd jaar nog steeds kan boeien.
Het kost even wat inspanning om de in Vlaams dialect geschreven dialogen tot je door te laten dringen. Van Marnix Rueb, geestelijke vader van Haagse Harry, heb ik geleerd dat ‘hagtôp leizâh’ hier goed bij kan helpen. Het boek, een schelmenroman, volgt het jonge leven van boerenzoon De Witte. Honderd jaar geleden zag de maatschappij er heel anders uit en dat blijkt duidelijk in dit verhaal. De belevenissen van de jonge hoofdpersoon zijn er niet minder interessant om. De Witte haalt veel kattenkwaad uit, waarbij hij vaak eerst handelt en dan pas nadenkt.
Ondanks de avontuurlijke belevenissen heeft hij wel een treurig leven. Een mooi voorbeeld daarvan treft je aan in het hoofdstuk ‘De Witte en de Leeuw van Vlaanderen.’ De Witte leest dat boek met grote aandacht, en als hij het dicht slaat schrijft Ernest Claes: ‘En toen het boek uit was bleef de Witte een lange poos dromend naar de blauwe lucht staren, terwijl hij languit op zijn rug in ’t koren lag, en daar kwam zo medeen ’n onzeggelijke droevigheid in hem, zoals hij nooit gekend had, hij wist zich opeens zo grenzenloos ongelukkig in ’t leven staan, zonder te weten waarom.’
Ernest Claes (1885-1968) groeide op in een boerengezin in de Belgische Kempen. De Witte is losjes gebaseerd op ervaringen uit zijn eigen leven. De auteur bleek een spil in het Vlaamse literaire en publieke leven. Zo was hij destijds nauw betrokken bij de oprichting van de krant De Standaard in 1914. Ernest Claes schreef tientallen verhalen, romans en memoires. Het meeste bekend geworden zijn de Heiligen van Sichem, Kobeke, Floere het Fluwijn en Wannes Raps. De jubileumeditie van De Witte is geïllustreerd door Felix Timmermans.
De Witte is verschenen bij uitgeverij Wereldbibliotheek en kost € 20,00. Ook als e-book leverbaar
illustraties:
1. omslag van het boek
2. afbeelding van de eerste editie
3. portret van de auteur
Alle boekrecensies zijn ook terug te vinden op: www.vlaardingenleest.nl