'Een Uitgelezen kans'

Het meest bekende verhaal uit schoolboekjes is dat Floris V als graaf van Holland boeren te veel rechten gaf. Daardoor zou hij met voorbedachte rade door edelen en hun personeel zijn vermoord. ’t Jong heeft echter aangetoond dat er geen sprake was van moord; de zogenaamde ‘moord’ was namelijk een paniekreactie.

Floris V was het symbool van de middeleeuwse vorst die tussen de adel en de gewone man bemiddelde. Door zijn diplomatieke handelwijze tijdens de strijd tussen Holland en West-Friesland was hij als het ware de voorvader van het ‘polderen’. In 2006 kreeg Floris V een eigen venster in de Canon van Nederland. In juni 2020 is hij daar weer uit gehaald, maar dit boek zorgt ervoor dat hij niet in de vergetelheid terechtkomt.

Graaf Floris V was een koningskind van hoge adel, met de zware plicht om de moordenaars van zijn vader te straffen. Hij was bemiddelaar in de strijd tussen adel en opstandige boeren in het graafschap Holland en het onrustige gewest West-Friesland, die in de 13e eeuw vijandelijk tegenover elkaar stonden. Met een compromis bracht hij de opstanden van ontevreden boeren tot een goed einde. Hierdoor zou hij vanaf de 15e eeuw – ruim 120 jaar na zijn dood – de bijnaam ‘Der keerlen god’ hebben gekregen.

Henk ’t Jong begint met een opsomming en beschrijving van de hoofdpersonen in dit boek in de vorm van een stamboom van de graven van Holland tussen 1136 en 1299. Vervolgens beschrijft hij Floris’ leven, werk en dood. De vraag wat er na zijn dood met Floris’ lichaam is gebeurd, is niet eenduidig beantwoord. Waarschijnlijk is zijn gebalsemde lichaam in de abdij in Rijnsburg begraven bij voorvaderen en familie, maar na de verwoesting en latere sloop van het klooster vanaf 1574 bleken mogelijke resten van Floris V verdwenen. In de Laurenskerk te Alkmaar bevindt zich echter een relatief onbekende tombe van Floris V. Maar klopt het dat de ingewanden van Floris V ooit in deze tombe hebben gelegen? ’t Jong heeft het grondig uitgezocht.

In zijn boek ‘De dageraad van Holland’ (2018) had ’t Jong al een hoofdstuk aan graaf Floris V gewijd, maar in ‘De tombe van Floris V’ is hij dieper ingegaan op de belangrijkste gebeurtenissen uit het leven van het koningskind. Hij heeft hierin nieuwe vondsten en onderzoeken verwerkt. Voor zijn onderzoek voor ‘De tombe van Floris V’ heeft hij behalve het bronnenmateriaal voor zijn boek uit 2018 ook nieuw materiaal geraadpleegd, dat in de literatuurlijst is verwerkt. Daarnaast heeft hij hulp ontvangen van archivarissen en andere functionarissen uit plaatsen waar bronnen, monumenten en kunstuitingen rond Floris V aanwezig zijn. Het boek bevat behalve de literatuurlijst een notenapparaat, een personenregister en een plaatsnamenregister.

Door de soepele, beeldende en begrijpelijke schrijfstijl van ’t Jong en de vele illustraties is ‘De tombe van Floris V’ een aanrader voor iedereen die geïnteresseerd is in middeleeuwse geschiedenis. 

Henk ’t Jong (Sliedrecht 1948) is historicus. Hij is gespecialiseerd in middeleeuwse nederzettingengeschiedenis en is daarop in Leiden afgestudeerd. Hij is tevens heraldisch ontwerper en heeft een geschiedkundig adviesbureau, ’t Scapreel. Op zijn weblog Apud Thuredrech.nl schrijft hij over de vroege (en latere) geschiedenis van Dordrecht en omstreken. In oktober 2018 publiceerde ’t Jong De dageraad van Holland, dat gaat over de geschiedenis van het graafschap Holland (en Zeeland) aan de hand van levensbeschrijvingen van de negen graven tussen 1100 en 1300, onder andere Floris V. In 2020 publiceerde hij De oudste stad van Holland, over de geschiedenis van Dordrecht.

De tombe van Floris V is op 8 juni 2021 verschenen bij Uitgeverij Omniboek. Het boek telt 256 pagina’s, inclusief dankwoord, noten, literatuurlijst, personenregister en plaatsnamenregister. Het boek kost € 20,00. ISBN: 9789401917452. Het is als e-book te koop voor € 9,99. ISBN: 9789401917469.

Recensie
Wies Groeneveld

Fotografie
© Geertje Kapteijns, 2018

Alle boekrecensies zijn ook terug te vinden op: www.vlaardingenleest.nl