Het boek ‘De schilders van Rotterdam’ van Werner van den Belt en Bob Hardus biedt een verrassende kijk op Rotterdam. Gekozen is voor de periode vanaf de zeventiende eeuw tot en met de huidige tijd. Het gaat over economie en stadsontwikkeling, maar ook en vooral over kunst en cultuur. Veel kunstenaars hebben schilderijen en tekeningen van Rotterdam gemaakt: stadsgezichten (met vaak de Laurenskerk) en vooral havens met daaraan verbonden de ontwikkeling van schepen en nieuwe waterwegen. Aan de hand van dit alles volg je als lezer de ontwikkeling van de stad.
‘De schilders van Rotterdam’ is een interessant en kunstzinnig boek over een stad die je niet direct met schilderkunst associeert, maar die een lange geschiedenis heeft op dit gebied. Elk hoofdstuk begint met een korte historische en kunsthistorische inleiding.
In de zeventiende eeuw waren in Rotterdam 250 kunstschilders actief. Ze schilderden hoe de stad er in die eeuw uitzag. Er waren vooral stadsgezichten, bijvoorbeeld de Grote Markt, de Sint Laurenstoren, het interieur van de Laurenskerk, de Ooster Oude Hoofdpoort, vroegere kastelen en ruïnes en schilderijen met veel soorten schepen op de Maas.
In de achttiende eeuw waren er veel Rotterdammers die kunst verzamelden. Uit deze periode zijn tal van stadsgezichten in het boek opgenomen. Ook werden veel schilderijen van havens en schepen gemaakt. In deze eeuw werden genootschappen opgericht voor ambachtelijke schilders. Hierdoor kwam er meer lijn in het Rotterdamse kunstzinnige leven.
In de negentiende eeuw werden nieuwe waterwegen gegraven, waardoor de havens van Rotterdam toegankelijker werden en er veel werkgelegenheid kwam. Een opvallend voorbeeld is het schilderij van de Rotterdamse haven met veel masten van schepen uit 1856 van Johan Barthold Jongkind. Ook hadden de Franse schilders Eugène Boudin en Paul Signac schilderijen en tekeningen van havens met schepen en enkele stadsgezichten gemaakt.
Schilders van de twintigste eeuw maakten verschillend werk, bijvoorbeeld Banketbakkerij Bijenkorf, overslag van graan door twee elevatoren en het graven van de Maashaven. Er werden ook schilderijen over het rosse leven in de Zandstraatbuurt gemaakt, en Henri Berssenbrugge maakte foto’s daarvan.
In het begin van de Tweede Wereldoorlog stond Rotterdam in brand. Henk Chabot schilderde ‘Brand van Rotterdam’. Er werden ook andere schilderijen over het bombardement gemaakt. Marius Richter schilderde de verwoeste Laurenskerk.
Al enkele dagen na het bombardement van 14 mei 1940 kwamen de eerste ideeën voor een nieuw Rotterdam. Kunst kreeg een belangrijke rol bij de wederopbouw. In die periode werd kunst beschouwd als gelijkwaardig aan architectuur. Verpauperde wijken werden met muurschilderingen opgevrolijkt. Het laatste hoofdstuk gaat over hedendaagse kunstenaars in Rotterdam.
De auteurs vertellen op een beknopte en prettige manier over de geschiedenis van Rotterdam en de Rotterdamse kunst. Het boek met veel schilderijen, tekeningen en enkele foto’s levert een boeiende inkijk in vooral het Rotterdamse kunstleven. Een absolute aanrader.
Werner van den Belt is kunsthistoricus. In zijn werk als museumdirecteur, conservator en schrijver wordt hij gedreven door het samenbrengen van verhalen op het snijvlak van kunst en samenleving.
Bob Hardus is journalist en hoofdredacteur van HaagseSchool.org. Hij is auteur van diverse boeken en publicaties over de Franse impressionisten, de schilders van de Haagse School en de Tachtigers.
‘De schilders van Rotterdam’ is op 7 november 2024 verschenen bij Uitgeverij WBOOKS. Het boek heeft 240 pagina’s en is voorzien van diverse schilderijen van schilders die in het boek worden genoemd en beschreven, noten, register van de schilders en een colofon. Het kost € 27,95. ISBN: 9789462586406.
Illustraties
Omslag van het boek
Auteursfoto’s (van uitgeverij WBOOKS)
Alle boekrecensies zijn terug te vinden op: www.vlaardingenleest.nl.
Recensie
Wies Groeneveld
Dit is een bijdrage van het recensiecollectief. Lijkt het je leuk om ook een boek te bespreken voor De Vlaardinger (en straks ook voor De Schiedammer Online: de site wordt momenteel aangepast)? Elk genre is welkom. Mail je recensie dan naar Hans Vrugt, eindredacteur van het collectief: hansvrugt@planet.nl.