In de geschiedenis van de (Neder-)pop speelt de muziektelevisie van The Music Factory (TMF) een bescheiden, maar niet onbelangrijke rol. In ‘De muziekfabriek’ legt auteur Jaap Kooiman uit waarom de geschiedenis van TMF de moeite waard is om er een boek over te schrijven.
In 1995 ging TMF van start als het Nederlandse antwoord op MTV Europe. Zes jaar later zou MTV deze Nederlandse muziektelevisiezender overnemen. Tien jaar later, in 2011, verdween TMF van het scherm door online mediaplatforms als YouTube. Het televisiestation, opgericht door Lex Harding, bracht niet alleen veel nieuw televisietalent voort. Eind vorige en begin deze eeuw veranderde in korte tijd veel in het medialandschap. En The Music Factory was in Nederland een belangrijke schakel tussen muzikanten en publiek. De samenloop van nieuwe maatschappelijke en technische ontwikkelingen en veranderende Nederlandse mediawetgeving zorgt volgens de auteur voor een boeiende geschiedenis.
Jaap Kooijman bespreekt de geschiedenis van TMF als onderdeel van de Nederlandse popcultuur. Hij heeft ervoor gekozen om de ontwikkeling via vijf thema’s te behandelen en dan niet te kiezen voor een chronologisch verhaal. Omdat voor de auteur de focus op Nederland ligt, laat hij de buitenlandse TMF-zenders buiten beschouwing. De vijf gezichtspunten van waaruit de geschiedenis van TMF wordt verteld zijn:
1. TMF en mondialisering
2. TMF en het medialandschap
3. TMF en het popsterrendom
4. TMF en jongerencultuur
5. TMF en interactieve televisie
Tussen de hoofdstukken lees je een ‘superclip’. Dit korte verhaal of anekdote gaat over een popster of een band die een speciale band had met The Music Factory. De naam Superclip is ontleend aan de wekelijkse rubriek van TMF, die een variant is op de Alarmschijf van Radio Veronica en later Radio 538. De muziekvideo die gebombardeerd werd tot Superclip had volgens TMF veel hitpotentie.
Hoewel Kooijman geen oud-medewerkers interviewde, heeft hij zich wel terdege voorbereid. Hij raadpleegde boeken als Herinnert u zich deze nog? Van Arjen Snijders en Dutch Mountains geschreven door Peter Voskuil. Veel beeldmateriaal was te vinden op YouTube en de facebookpagina TMF-Herinneringen.
Het hardnekkige gerucht dat het met TMF gedaan was toen MTV de zender overnam, wordt hier met feiten ontzenuwd. In verschillende publicaties heeft oprichter en directeur Lex Harding duidelijk willen maken dat de populariteit van TMF hard achteruit ging toen hij als directeur na de overname van MTV was vertrokken.
De vijf gezichtspunten in het boek geven een goed beeld van de vele aspecten die leefden in de maatschappij, de snel veranderende technologische ontwikkelingen en de manier waarop MTV en TMF het Nederlandse medialandschap in de muziek bijna twee decennia hebben bepaald. Boeiende geschiedschrijving waar muziek in zit!
Jaap Kooijman (Amsterdam, 1967) is mediawetenschapper aan de Universiteit van Amsterdam, waar hij onder andere college geeft over popcultuur en muziektelevisie.
De muziekfabriek is verschenen bij uitgeverij Mazirelpers en kost € 20,00. Ook als e-book te koop.
Recensie
Gerard van Os
Illustraties
1. omslag van het boek
2. portret van de auteur, gemaakt door Jelle Rietveld
Alle boekrecensies zijn ook terug te vinden op: www.vlaardingenleest.nl
Dit is een bijdrage van het recensiecollectief. Lijkt het je leuk om ook een boek te bespreken voor De Vlaardinger, mail dan je recensie naar Hans Vrugt, eindredacteur van het collectief: hansvrugt@planet.nl