De naam Heerema is in de wereld van de offshore geen onbekende. Toen vader en grondlegger van het offshore-imperium (toen nog heavy-lifting) Pieter Schelte Heerema in 1981 overleed namen zijn vijf zoons de leiding over. Zoon Edward Heerema begon in 1985 het momenteel in Delft gevestigde Allseas. Corebusiness: offshore installatie van olie- en gaspijpleidingen.
Vanuit de gedachte om een bijdrage te leveren aan het tegengaan van vervuiling van oceanen en zeeën werd binnen Allseas in 2017 de projectgroep River Plastics Removal opgericht. Een jaar later kwam er Europese subsidie van € 3 miljoen, waarvan 40% voor rekening van Allseas. Met dit geld zijn afvalopvangsystemen ontwikkeld waarvan er een in het Antwerpse Doeldok en een aan de monding van de Schiedamse Vijfsluizenhaven naast Mammoet Nederland is geïnstalleerd. De laatste, Catchy genaamd, heeft Allseas samen met Rijkswaterstaat ontwikkeld ten behoeve van een pilot van een jaar.
De proef in Schiedam met Rijkswaterstaat is afgelopen, maar Allseas laat Catchy nog minimaal tot eind 2021 in de Vijfsluizerhaven liggen. Iedere maand, als Catchy wordt geleegd, is de Nieuwe Maas zo’n 40-50 kg afval armer. De helft hiervan is natuurlijk afval. Van de overige helft is 30% plastic. Dit lijkt weinig, maar omdat plastic licht is vormt het een groot aandeel van het totaal. De testlocatie bevindt zich in een getijdengebied en als er al een ding duidelijk is, dan is het dat Catchy, overal waar water is, modulair kan worden ingezet.
We spraken on-site met Project Manager River Plastics Cleanup Elise Blondel en PR Manager Jeroen Hagelstein. Beide van Allseas is duidelijk dat hun kindje Catchy niet alleen levensvatbaar is, maar tevens een leerzaam object en dat er op termijn hoop is op een met name plasticarm waterleefmilieu; op én onder de oppervlakte.
Catchy!
Elise Blondel | Jeroen Hagelstein: ‘Het zal niet algemeen bekend zijn, maar plastic huist ook op de bodem van de zee. Het is niet enkel een kwestie van drijvend vuil. Zoveel werd duidelijk toen we met een drone (soort onderwater ROV = Remotely Operated Vehicle) de positie van een door ons op de zeebodem gelegde pijpleiding controleerden. Wij dachten na over wat je kan doen om te voorkomen dat plastic daar terechtkomt. Zo ontstond het idee voor Catchy: een systeem om vuil al in rivieren af te vangen, dus voordat het de zee bereikt. Hiernaast delen we alle data met Rijkswaterstaat. Het is uiteindelijk de bedoeling dat de plasticsoep bij de bron wordt aangepakt. Gezonken plastics verwijderen is een geheel andere tak van milieuvriendelijke sport, misschien dat we daar in de toekomst aan toe komen.
Dat Catchy vuil opvangt is maar een deel van dit project. Immers, als je de bron niet aanpakt is het dweilen met de kraan open en heeft dit project geen zin. Je kunt stellen dat we vanaf de “achterkant”, tegen de stroom in, gestaag naar voren roeien. Dus: van vuil naar vervuiler. Een ketenonderzoek.’
Werkwijze in het kort
‘Catchy vangt afval, zowel drijvend als tot 1 meter onder water. De opvangkooi wordt eens per maand geleegd. Dat resulteert in 40-50 kilo afval per keer. Dat vuil gaat naar het Allseas Onderzoekscentrum in Rotterdam-Waalhaven. Na circa 2 weken droging wordt alle vuil handmatig gescheiden, gewogen en gecategoriseerd.
De plastics worden tevens onderzocht op commerciële afkomst en recycleerbaarheid. Er wordt nu gekeken hoe het rivierafval het best kan worden verwerkt. Een aantal opties zoals mechanische recycling en chemische recycling of pyrolyse worden bekeken. Middels pyrolyse worden met vuur/hitte plastics verder ontleed in oliën en andere restproducten.
In een volgende fase wordt met de bron onderzocht in hoeverre plastics recyclebaar zijn en of producten anders ontworpen kunnen worden zodat ze beter recyclebaar zijn.’
Drempel?
‘Catchy heeft, omdat de vanginstallatie in een getijdengebied haar werk doet, aan de voorzijde of vulmond een drempel. Die is bedoeld om bij met name noordoostenwind of verkeerd tij te voorkomen dat het gevangen afval weer terugstroomt de rivier op.
Niet alleen omdat Mammoet een goede buur is, maar tevens dit project een warm hart toedraagt, stelt de kraangigant maandelijks een kraan beschikbaar die de volle en lege bak omwisselt.
Naast Antwerpen en Schiedam komt er een derde Catchy. Die zal eerste kwartaal 2022 worden geïnstalleerd, mogelijk bij de Erasmusbrug. Onderzoek heeft uitgewezen dat hier jaarlijks circa 30 ton aan plastic passeert. Een nieuwe Catchy is zeker de moeite waard.’
Kijkje nemen?
Wil je Catchy van dichtbij bewonderen? Dat kan. Aan het eind van de Karel Doormanweg vind je de Watertaxi halte Schiedam aan Vijfsluizenhaven en daar doet Catchy permanent haar reinigende werk. Havennummer 580.
Tekst
Peter Joore
Fotografie
Phil Nijhuis en Peter Joore