In september 2022 verschijnt het boek ‘Anti-nihilisme. Engagement in de 21ste eeuw’, geschreven door de tweelingbroers Arthur en Jarmo Berkhout, filosofen van de jongere generatie. Zij keren zich fel tegen het neoliberale denken. Ze zoeken naar mogelijkheden om te ontsnappen aan een mentaliteit die is gebaseerd op oneindige economische groei, waarbij mensen zijn gereduceerd tot producenten en consumenten. Volgens de auteurs is het hard nodig om in verzet te komen tegen het kapitalisme, tegen vernietiging van de aarde en tegen het nihilisme van de macht. Gezien de huidige politieke toestand kan alleen fundamentele systeemverandering de neoliberale impasse de nek omdraaien.
Uitgangspunt van het boek is dat we door het neoliberalisme toeleven naar een dreigende tijd. Het neoliberalisme behartigt geen collectieve belangen en lost geen maatschappelijke problemen op. In plaats daarvan is het vrijemarktprincipe dominant. “Het neoliberalisme is een mondiaal systeem dat mensen hun vermogen tot zelfbeschikking ontneemt. Het integreert mensen diepgaand in het marktmechanisme, waardoor ze zelf niet eens meer beseffen dat ze zich tot in hun intiemste levenssfeer hebben overgeleverd aan een ideologisch systeem,” zegt Jarmo Berkhout in een interview met Filosofie Magazine. Oneindige economische groei, groeiende ongelijkheid, conflicten en migratiegolven hebben geleid tot sociale desintegratie, maar ook tot klimaatverandering door de vele uitstoot van broeikasgassen. “Niet mensen zijn het probleem, maar de systemen van ongelijkheid, waarop de welvaart van rijke mensen berust.”
De wereld wordt geteisterd door de ene crisis na de andere, zoals klimaatcrisis, wooncrisis en energiecrisis. De jonge generatie activisten, waarvan de broers Berkhout deel uitmaken, voelt zich vooral betrokken bij het thema klimaatverandering. Het brengt hen op de been en maakt ze politiek actief.
De broers Berkhout pleiten in hun boek voor een nieuwe politieke beweging. Zij analyseren veel bronnen van filosofen van de Frankfurter Schule, opgericht door enkele maatschappijkritische denkers in de eerste helft van de 20ste eeuw. Daarnaast analyseren zij bronnen van hedendaagse, zwarte en vrouwelijke schrijvers. Door deze analyses worden hun argumenten ondersteund. De idealen waar mensen naar streven komen altijd voort uit situaties waarin sprake is van onrecht. Hun strijd zal niet verlopen in de vorm van een revolutie van bovenaf zoals het marxisme-leninisme, maar langs actieve deelname van burgers aan de revolutionaire beweging. "Een betere wereld begint misschien niet bij jezelf, maar wel bij de wil om in een betere wereld te leven." Er zijn daarom talloze vormen van engagement en bronnen van verzet.
Het boek ‘Anti-nihilisme. Engagement in de 21ste eeuw’ zet lezers stevig aan het denken. De auteurs zijn erin geslaagd om op een heldere manier de huidige stand van zaken uit te leggen en wat er aan de hand van hun analyses gedaan kan worden om de crises te beëindigen. Een urgente aanrader.
De tweelingbroers Arthur en Jarmo Berkhout (1992) zijn filosofen, schrijvers en activisten. Arthur studeerde geschiedenis en filosofie in Amsterdam en Wenen en werkt nu als onderzoeker bij ‘De Burcht. Wetenschappelijk Bureau voor de Vakbeweging’. Jarmo studeerde filosofie in Amsterdam. Hij was betrokken bij de Amsterdamse actiegroep Humanities Rally en deed in die hoedanigheid in 2015 mee aan de bezetting van het Maagdenhuis. Tijdens zijn studententijd was hij voorzitter van de Landelijke Studentenvakbond (LSVb).
‘Anti-nihilisme. Engagement in de 21ste eeuw’ is in september 2022 bij Uitgeverij Pluim verschenen. Het boek telt 200 pagina’s en kost € 24,99. ISBN: 9789493256217.
Recensie
Wies Groeneveld
Alle boekrecensies zijn ook terug te vinden op: www.vlaardingenleest.nl